ايكنجى سرّ: قرآنِ معجز البيان، حدسز كثرتِ مخلوقاتده تظاهر ايدن واحديت ايچنده عقولى بوغمامق ايچون، دائما او واحديت ايچنده أحديت جلوه‌سنى گوسترييور. يعنى، مثلا: ناصلكه گونش، ضياسيله حدسز أشيايى إحاطه ايدييور. مجموعِ ضياسنده‌كى گونشڭ ذاتنى ملاحظه ايتمك ايچون غايت گنيش بر تصوّر و إحاطه‌لى بر نظر لازم اولديغندن؛ گونشڭ ذاتنى اونوتديرمامق ايچون، هر بر پارلاق شيده گونشڭ ذاتنى عكسى واسطه‌سيله گوسترييور و هر پارلاق شى، كندى قابليتنجه گونشڭ جلوۀِ ذاتيسيله برابر ضياسى، حرارتى گبى خاصّه‌لرينى گوسترييور و هر پارلاق شى گونشى بتون صفاتيله قابليتنه گوره گوسترديگى گبى؛ گونشڭ ضيا و حرارت و ضياده‌كى ألوانِ سبعه گبى كيفياتلرينڭ هر بريسى دخى، عموم مقابلنده‌كى شيلرى إحاطه ايدييور. اويله ده: {وَ ِﷲِ الْمَثَلُ اْلاَعْلٰى} (تمثيلده خطا اولماسين) أحديت و صمديتِ إلٰهيه، هر بر شيده، خصوصًا ذى‌حياتده، خصوصًا إنسانڭ ماهيت آيينه‌سنده بتون أسماسيله بر جلوه‌سى اولديغى گبى؛ وحدت و واحديت جهتيله دخى، موجودات ايله علاقه‌دار هر بر إسمى بتون موجوداتى إحاطه ايدييور. ايشته واحديت ايچنده عقولى بوغمامق و قلبلر ذاتِ أقدسى اونوتمامق ايچون، دائما واحديتده‌كى سكّۀِ أحديتى نظره ويرييور كه، او سكّه‌نڭ اوچ مهمّ عقده‌سنى إرائه ايدن {بِسْمِ اﷲِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ}در.

اوچنجى سرّ: شو حدسز كائناتى شنلنديرن، بِالمشاهده رحمتدر. و بو قراڭلقلى موجوداتى ايشيقلانديران، بِالبداهه ينه رحمتدر. و بو حدسز إحتياجات ايچنده يووارلانان مخلوقاتى تربيه ايدن، بِالبداهه ينه رحمتدر. و بر آغاجڭ بتون هيئتيله ميوه‌سنه متوجّه اولديغى گبى، بتون كائناتى إنسانه متوجّه ايدن و هر طرفده اوڭا باقديران و معاونتنه قوشديران، بِالبداهه رحمتدر. و بو حدسز فضايى و بوش و خالى عالمى طولديران، نورلانديران و شنلنديرن، بِالمشاهده رحمتدر. و بو فانى إنسانى أبده نامزد ايدن و أزلى و أبدى بر ذاته مخاطب و دوست ياپان، بِالبداهه رحمتدر