و مادام بو ماهيتده‌كى نوعِ بنى آدم، مزاج و خلقت إعتباريله غايت ضعيف و عاجز و غايت عجز و فقريله برابر حدسز إحتياجاتى و تألمّاتى اولديغى حالده، بتون بتون قوّتنڭ و إختيارينڭ فوقنده اولارق قوجه كُرۀِ أرضى، او نوعِ إنسانه لزومى بولونان هر نوع معدنلره مخزن و هر نوع طعاملره آنبار و نوعِ إنسانڭ خوشنه گيده‌جك هر چشيد ماللره بر دكّان صورتنه گتيرن، غايت قوّتلى و حكمتلى و شفقتلى بر متصرّف وار كه، بويله نوعِ إنسانه باقييور، بسله‌يور، ايستديگنى ويرييور

و مادام بو حقيقتده‌كى بر ربّ؛ هم إنسانى سَور، هم كندينى إنسانه سَوْديرر، هم باقيدر، هم باقى عالملرى وار، هم عدالتله هر ايشى گورور و حكمتله هر شيئى ياپييور. هم بو قيصه حياتِ دنيويه‌ده و بو قيصه‌جق عمرِ بشرده و بو موقّت و فانى زمينده او حاكمِ أزلينڭ حشمتِ سلطنتى و سرمديتِ حاكميتى يرلشه‌مييور. و نوعِ إنسانده وقوع بولان و كائناتڭ إنتظامنه و عدالت و موازنه‌لرينه و حسنِ جمالنه منافى و مخالف چوق بيوك ظلملرى و عصيانلرى و ولى نعمتنه و اونى شفقتله بسله‌ينه قارشى إهانتلرى، إنكارلرى، كفرلرى بو دنياده جزاسز قالوب، غدّار ظالم، راحت ايله حياتنى و بيچاره مظلوم مشقّتلر ايچنده عمرلرينى گچيررلر. و عموم كائناتده أثرلرى گورونن شو عدالتِ مطلقه‌نڭ ماهيتى ايسه؛ ديريلمه‌مك صورتيله او غدّار ظالملرڭ و مأيوس مظلوملرڭ وفات ايچنده‌كى مساواتلرينه بتون بتون ضددر، قالديرماز، مساعده ايتمز

و مادام ناصلكه كائناتڭ صاحبى، كائناتدن زمينى و زميندن نوعِ إنسانى إنتخاب ايدوب غايت بيوك بر مقام، بر أهمّيت ويرمش. اويله ده، نوعِ إنساندن دخى مقاصدِ ربوبيتنه توافق ايدن و كنديلرينى ايمان و تسليم ايله اوڭا سَوْديرن حقيقى إنسانلر اولان أنبياء و أولياء و أصفيايى إنتخاب ايدوب كندينه دوست و مخاطب ايده‌رك، اونلرى معجزه‌لر و توفيقلر ايله إكرام و دشمنلرينى سماوى طوقاتلر ايله تعذيب ايدييور. و بو قيمتلى و سَويملى دوستلرندن دخى، اونلرڭ إمامى و مفخرى اولان محمّد عليه الصلاة والسلامى إنتخاب ايده‌رك، أهمّيتلى كُرۀِ أرضڭ ياريسنى و أهمّيتلى نوعِ إنسانڭ بشدن بريسنى اوزون عصرلرده اونڭ نوريله تنوير ايدييور. عادتا بو كائنات اونڭ ايچون ياراديلمش گبى؛ بتون غايه‌لرى اونڭ ايله و اونڭ دينى ايله و قرآنى ايله تظاهر ايدييور. و او پك چوق قيمتدار و ميليونلر سنه ياشايه‌جق قدر حدسز خدمتلرينڭ اجرتلرينى حدسز بر زمانده آلمغه مستحق و لايق ايكن، غايت مشقّتلر و مجاهده‌لر ايچنده آلتمش اوچ سنه گبى قيصه‌جق بر عمر ويريلمش. عجبا هيچ بر جهتله هيچ بر إمكانى، هيچ بر إحتمالى، هيچ بر قابليتى وار مى كه؛ او ذات، بتون أمثالى و دوستلريله برابر ديريلمسين و شيمدى ده روحًا ديرى و حىّ اولماسين؟ إعدامِ أبدى ايله محو اولسونلر؟ حاشا، يوز بيڭ دفعه حاشا و كلاّ!.. أوت بتون كائنات و حقيقتِ عالم اونڭ ديريلمسنى دعوا ايدر و حياتنى صاحبِ كائناتدن طلب ايدييور