ايكنجى قسم حكمتلرى ايسه: ذى‌حياتڭ و ذى‌شعورڭ نظرلرينه باقار. اونلره شيرين بر مطالعه‌گاه، برر كتابِ معرفت اولور. معنالرينى ذى‌شعورڭ ذهنلرنده و صورتلرينى قوّۀِ حافظه‌لرنده و ألواحِ مثاليه‌ده و عالمِ غيبڭ دفترلرنده دائرۀِ وجودده بيراقوب، صوڭره عالمِ شهادتى ترك ايدر، عالمِ غيبه چكيلير. ديمك صورى بر وجودى بيراقير، معنوى و غيبى و علمى چوق وجودلرى قزانير. أوت مادام اﷲ وار و علمى إحاطه ايدر. ألبته عدم، إعدام، هيچلك، محو، فنا؛ حقيقت نقطه‌سنده أهلِ ايمانڭ دنياسنده يوقدر و كافر منكرلرڭ دنيالرى عدمله، فراقله، هيچلكله، فانيلكله طولودر. ايشته بو حقيقتى، عمومڭ لساننده گزن بو گلن ضربِ مَثل درس ويروب، دير: ”كيمڭ ايچون اﷲ وار، اوڭا هر شى وار و كيمڭ ايچون يوقسه، هر شى اوڭا يوقدر، هيچدر

الحاصل: ناصلكه ايمان، ئولوم وقتنده إنسانى إعدامِ أبديدن قورتارييور؛ اويله ده هركسڭ خصوصى دنياسنى دخى إعدامدن و هيچلك قراڭلقلرندن قورتارييور. و كفر ايسه خصوصًا كفرِ مطلق اولسه؛ هم او إنسانى، هم خصوصى دنياسنى ئولومله إعدام ايدوب معنوى جهنّم ظلمتلرينه آتار. حياتنڭ لذّتلرينى آجى زهرلره چويرر. حياتِ دنيويه‌يى آخرتنه ترجيح ايدنلرڭ قولاقلرى چينلاسين. گلسينلر، بوڭا يا بر چاره بولسونلر ويا ايمانه گيرسينلر. بو دهشتلى خساراتدن قورتولسونلر