أوت بِالمشاهده گورونويور كه: رزق، إقتدار و إختيار ايله معكوسًا متناسبدر. مثلا: داها دنيايه گلمه‌دن أوّل بر ياورو، رحمِ مادرده إختيار و إقتداردن بتون بتون محروم اولديغى بر زمانده، آغزينى قيميلداته‌جق قدر محتاج اولميه‌جق بر صورتده رزقى ويريلييور. صوڭره دنيايه گلديگى وقت، إقتدار و إختيار يوق، فقط بر درجه إستعدادى و بِالقوّه بر حسّى اولديغندن، يالڭز آغزينى ياپيشديرمق قدر بر حركته إحتياج ايله أڭ مكمّل و أڭ مُغَدّى و هضمى أڭ قولاى و أڭ لطيف بر صورتده و أڭ عجيب بر فطرتده، ممه‌لر موصلغندن آغزينه ويريلييور. صوڭره إقتدار و إختياره بر درجه علاقه پيدا ايتدكجه، او قولاى و گوزل رزق، بر درجه، چوجغه قارشى نازلانمغه باشلار. او ممه‌لر چشمه‌لرى كسيلير، باشقه يرلردن رزقى گوندريلير. فقط إقتدار و إختيارى، رزقى تعقيب ايتمگه مساعد اولماديغى ايچون، رزّاقِ كريم پدر و والده‌سنڭ شفقت و مرحمتلرينى، إقتدار و إختيارينه يارديمجى گوندرييور. هر نه وقت إقتدار و إختيار تكمّل ايدر، او وقت رزقى اوڭا قوشماز و قوشديريلماز. رزق يرنده طورور. دير: ”گل بنى آرا و بول و آل!“ ديمك رزق، إقتدار و إختيار ايله معكوسًا متناسبدر. حتّى چوق رساله‌لرده بيان ايتمشز كه: أڭ إختيارسز و إقتدارسز حيوانلر، داها ايى ياشايورلر، داها ايى بسله‌نييورلر.

ايكنجى نقطه: إمكانڭ أنواعى وار. إمكانِ عقلى، إمكانِ عُرفى، إمكانِ عادى گبى قسملرى واردر. بر حادثه، أگر إمكانِ عقلى دائره‌سنده اولمازسه، ردّ ايديلير؛ إمكانِ عُرفى دائره‌سنده اولمازسه دخى، معجزه اولور فقط قولايجه كرامت اولاماز. أگر عرفًا و قاعدةً نظيرى بولونمازسه، شهود درجه‌سنده بر برهانِ قطعى ايله آنجق قبول ايديلير.