لمعه‌لر | اون اوچنجى لمعه | 192
(178-208)
الجواب: عجيب بر مغلطۀِ شيطانيه ايله كندينى آلداتير، ياشار. صورى بر لذّت آلير ظن ايدر. مشهور بر تمثيل ايله اونڭ ماهيتنه إشارت ايده‌جگز. شويله كه:

دينيلييور: دوه قوشنه ديمشلر: ”قنادلرڭ وار، اوچ!“ او ده قنادلرينى قيصوب، ”بن دوه‌يم“ ديمش، اوچمامش. فقط آوجينڭ طوزاغنه دوشمش. آوجى بنى گورمه‌سين دييه باشنى قومه صوقمش. حالبوكه قوجه گووده‌سنى طيشاريده بيراقمش، آوجى‌يه هدف ايتمش. صوڭره اوڭا ديمشلر: ”مادام دوه‌يم دييورسڭ، يوك گوتور!“ او زمان قنادلرينى آچيويرمش، ”بن قوشم“ ديمش، يوكڭ زحمتندن قورتولمش. فقط حاميسز و يمسز اولارق آوجيلرڭ هجومنه هدف اولمش. عينًا اونڭ گبى؛ كافر، قرآنڭ سماوى إعلاناتنه قارشى كفرِ مطلقى بيراقوب مشكوك بر كفره اينمش. اوڭا دينيلسه: ”مادام موت و زوالى، بر إعدامِ أبدى بيلييورسڭ؛ كنديڭى آصه‌جق اولان دار آغاجى گوز اوڭنده... اوڭا هر وقت باقان، ناصل ياشار؟ ناصل لذّت آلير؟“ او آدم، قرآنڭ عمومى وجهِ رحمت و شموللى نورندن آلديغى بر حصّه ايله دير: موت إعدام دگل، إحتمال بقا وار. وياخود دوه قوشى گبى باشنى غفلت قومنه صوقار، تا كه أجل اونى گورمه‌سين و قبر اوڭا باقماسين و زوالِ أشيا اوڭا اوق آتماسين!


الحاصل: او مشكوك كفر واسطه‌سيله دوه قوشى گبى موت و زوالى إعدام معناسنده گورديگى وقت قرآن و سماوى كتابلرڭ ايمان بِالآخرته دائر قطعى إخباراتى اوڭا بر إحتمال ويرر. او كافر، او إحتماله ياپيشير، او دهشتلى ألمى اوزرينه آلماز. او وقت اوڭا دينيلسه: ”مادام باقى بر عالمه گيديله‌جك؛ او عالمده گوزل ياشامق ايچون تكاليفِ دينيه مشقّتنى چكمك گركدر.“ او آدم شكِّ كفرى جهتيله دير: ”بلكه يوقدر؛ يوق ايچون نه‌دن چاليشه‌يم؟“ يعنى: وقتا كه او حُكمِ قرآنڭ ويرديگى إحتمالِ بقا جهتيله إعدامِ أبدى آلامندن قورتولور؛ و مشكوك كفرڭ ويرديگى إحتمالِ عدم جهتيله تكاليفِ دينيه مشقّتى اوڭا متوجّه اولور، اوڭا قارشى كفر إحتمالنه ياپيشير، او زحمتدن قورتولور. ديمك بو نقطۀِ نظرده، مؤمندن زياده بو حياتده لذّت آلير ظن ايدييور. چونكه تكاليفِ دينيه‌نڭ زحمتندن إحتمالِ كفرى ايله قورتولويور و آلامِ أبديه‌دن ايسه إحتمالِ ايمانى جهتيله كندى اوزرينه آلماز. حالبوكه بو مغلطۀِ شيطانيه‌نڭ حكمى، غايت سطحى و فائده‌سز و موقّتدر

سس يوق