ينه گنجلك رهبرنده ايضاحى وار. بر زمان بڭا خدمت ايدن قارداشلرم طرفندن سؤال ايديلدى كه: ”كُرۀِ أرضى هرج و مرجه گتيرن و إسلام مقدّراتيله علاقه‌دار اولان بو دهشتلى حربِ عموميدن أللى گوندر (شيمدى يدى سنه‌دن گچدى عين حال) (*) هيچ صورمييورسڭ و مراق ايتمييورسڭ. حالبوكه بر قسم متديّن و عالم إنسانلر، جماعتى و جامعى بيراقوب راديو ديڭله‌مگه قوشويورلر. عجبا بوندن داها بيوك بر حادثه مى وار؟ ويا اونڭله مشغول اولمانڭ ضررى مى وار؟“ ديديلر. جوابًا ديدم كه

عمر سرمايه‌سى پك آزدر. لزوملى ايشلر پك چوقدر. بربرى ايچنده متداخل دائره‌لر گبى، هر إنسانڭ قلب و معده دائره‌سندن و جسد و خانه دائره‌سندن، محلّه و شهر دائره‌سندن و وطن و مملكت دائره‌سندن و كُرۀِ أرض و نوعِ بشر دائره‌سندن طوت.. تا ذى‌حيات و دنيا دائره‌سنه قدر، بربرى ايچنده دائره‌لر وار. هر بر دائره‌ده هر بر إنسانڭ بر نوع وظيفه‌سى بولونه‌بيلير. فقط أڭ كوچك دائره‌ده، أڭ بيوك و أهمّيتلى و دائمى وظيفه وار. و أڭ بيوك دائره‌ده أڭ كوچك و موقّت، آرا صيره وظيفه بولونه‌بيلير. بو قياس ايله (كوچكلك و بيوكلك معكوسًا متناسب) وظيفه‌لر بولونه‌بيلير. فقط بيوك دائره‌نڭ جاذبه‌دارلغى جهتيله كوچك دائره‌ده‌كى لزوملى و أهمّيتلى خدمتى بيراقديروب لزومسز، مالايعنى و آفاقى ايشلرله مشغول ايدر. سرمايۀِ حياتنى بوش يرده إمحا ايدر. او قيمتدار عمرينى قيمتسز شيلرده ئولديرر. و بعضًا بو حرب بوغوشمالرينى مراق ايله تعقيب ايدن، بر طرفه قلبًا طرفدار اولور. اونڭ ظلملرينى خوش گورور، ظلمنه شريك اولور

-------------------------------------------------------------------------------

* پارانتز ايچنده‌كى نوط، ١٩٤٦ سنه‌سنه عائددر