ايكنجى باصامق: {وَ بِسِرِّ النُّورَانِيَّةِ وَ الشَّفَّافِيَّةِ وَ الْمُقَابَلَةِ وَ الْمُوَازَنَةِ وَ اْلاِنْتِظَامِ وَ اْلاِمْتِثَالِ} در.

بونڭ ايضاح و تفصيلاتنى، اوننجى سوزڭ آخرينه و يگرمى طوقوزنجى سوزه و يگرمنجى مكتوبه حواله ايدوب قيصه‌جه بر إشارت ايدرز. أوت ناصلكه نورانيت جهتيله گونشڭ ضياسى و عكسى، قدرتِ ربّانيه ايله دڭز يوزينه و بتون قبارجقلرينه گيرمه‌سى، بر تك جام پارچه‌سنه گيرمه‌سى گبى قولايدر، ايكيسى مساويدر. اويله ده ذاتِ نور الأنوارڭ نورانى قدرتى دخى گوكلرى، ييلديزلرى ياراتماسى، دونديرمسى؛ سينكلرڭ، ذرّه‌لرڭ ايجادى و دونديرمسى گبى اوڭا قولايدر، آغير گلمز

هم ناصلكه شفّافيت خاصّه‌سيله بر تك آيينه‌جكده و بر گوز ببگنده گونشڭ مثالى صورتى قدرتِ إلٰهيه ايله بولونور، عين قولايلقله بتون پارلاق شيلره و قطره‌لره و شفّاف ذرّه‌جكلره و دڭز يوزلرينه او عكسى و ايشيغى أمرِ إلٰهى ايله ويريلير. عينًا اويله ده؛ مصنوعاتڭ ملكوتيت و ماهيت يوزلرى شفّاف و پارلاق اولماسندن، قدرتِ مطلقه‌نڭ جلوه‌سى، تأثيرى بر تك نفسڭ ايجادنده بولونماسى قولايلغى درجه‌سنده بتون حيواناتى ياراتير. آز چوق، بيوك كوچك، فرق يوق

هم ناصلكه طاغلرى طارته‌جق درجه‌ده غايت بيوك و تام حسّاس بر ترازى‌يه ايكى مساوى جويز قونولسه، بر كوچك چكردك بر جويزه علاوه ايديلسه، ترازينڭ بر گوزى طاغ باشنه، بر گوزى ده درين دره‌يه اينديرمه‌سى قولايلغى درجه‌سنده، او ايكى جويز يرينه ايكى مساوى طاغ ميزانڭ ايكى گوزينه قونولسه بريسنه بر جويز علاوه‌سيله بر طاغى گوكلره قالديرر، بر طاغى دره‌لره اينديرر. عينًا اويله ده؛ علمِ كلامڭ تعبيرنجه ”إمكان، مساوى الطرفَيْن“در. يعنى، واجب و ممتنع اولميان، بلكه ممكن و محتمل اولان شيلرڭ وجود و عدملرى، بر سبب بولونمازسه مساويدر، فرقلرى يوقدر. بو إمكان و مساواتده آز چوق، بيوك كوچك بردرلر. ايشته مخلوقات ممكندرلر و إمكان دائره‌سنده وجود و عدملرى مساوى اولماسندن، واجب الوجودڭ حدسز قدرتِ أزليه‌سى بر تك ممكنه وجود ويرمه‌سى قولايلغنده بتون ممكناتڭ وجودى، عدمڭ موازنه‌سنى بوزار، هر شيئه لايق بر وجودى گيديرر. و وظيفه‌سى بيتمش ايسه، ظاهرى وجود لباسنى چيقارييور، صورتا عدمه، بلكه دائرۀِ علمده‌كى معنوى وجوده گوندرر. ديمك أشيا، قديرِ مطلقه ويريلسه؛ بهار بر چيچك قدر، بتون إنسانلرڭ حشرده إحيالرى بر نفس قدر قولاى اولور. أگر أسبابه إسناد ايديلسه، بر چيچك بر بهار قدر و بر سينك بتون حيوانات قدر مشكلاتلى اولور