Evvelâ: Şu İşârâtü’l-İ’caz adlı eserden maksadımız; Kur’ân’ın nazmına, lafzına ve ibâresine âid i’caz işâretlerini ve remizlerini beyân etmektir. Çünkü i’cazın mühim bir vechi, nazmından tecelli eder. Ve en parlak i’caz, Kur’ân’ın nazmındaki nakışlardan ibârettir.

Sâniyen: Kur’ândaki anâsır-ı esasiye ve Kur’ân’ın ta’kib ettiği maksadlar; Tevhid, Nübüvvet, Haşir, Adâlet ile İbâdet olmak üzere dörttür. Bu dört unsuru beyân edeceğiz.

Sual: Kur’ân’ın şu dört hedefe doğru yürüdüğü neden ma’lûmdur?

Cevab: Evet benî-âdem, büyük bir kervan ve azîm bir kafile gibi mâzinin derelerinden gelip, vücûd ve hayat sahrasında misafir olup, istikbâlin yüksek dağlarına ve müzeyyen bağlarına müteveccihen kafile kafile müteselsilen yürümekte iken, kâinatın nazar-ı dikkatini celbetti. “Şu gârib ve acib mahlûklar kimlerdir? Nereden geliyorlar? Nereye gidiyorlar?” diye ahvâllerini anlamak üzere hilkat hükümeti, fenn-i hikmeti karşılarına çıkardı. Ve aralarında şöyle bir muhavere başladı:

Hikmet:

- Nereden geliyorsunuz? Nereye gidiyorsunuz? Bu dünyada işiniz nedir? Reisiniz kimdir?