معلومدر كه، إنسان كندى سعادتيله متلذّذ اولديغى گبى، علاقه‌دار اولديغى ذاتلرڭ سعادتلريله دخى متلذّذ اولويور. و كندينى بلادن قورتارانى سَوْديگى گبى، سَوْدكلرينى ده قورتارانى اويله سَور.

ايشته بو حالتِ روحيه‌يه بناءً؛ إنسان، أگر هر إنسانه عائد أنواعِ إحساناتِ إلٰهيه‌دن يالڭز بونى دوشونسه كه: بنم خالقم بنى ظلماتِ أبديه اولان عدمدن قورتاروب بو دنياده بر گوزل دنيايى بڭا ويرديگى گبى، أجلم گلديگى زمان بنى إعدامِ أبدى اولان عدمدن و محودن ينه قورتاروب باقى بر عالمده أبدى و چوق شعشعه‌لى بر عالمى بڭا إحسان و او عالمڭ عموم أنواعِ لذائذ و محاسنندن إستفاده ايده‌جك و جولان ايدوب تنزّه ايده‌جك ظاهرى و باطنى حاسّه‌لرى، طويغولرى بڭا إنعام ايتديگى گبى، چوق سَوْديگم و چوق علاقه‌دار اولديغم بتون أقارب و أحباب و أبناىِ جنسمى دخى اويله حدسز إحسانلره مظهر ايدييور و او إحسانلر بر جهتده بڭا عائد اولويور. زيرا اونلرڭ سعادتلريله مسعود و متلذّذ اولويورم. مادام {َاْلاِنْسَانُ عَبِيدُ اْلاِحْسَانِ} سرّيله، هركسده إحسانه قارشى پرستش وار. ألبته بويله حدسز أبدى إحساناته قارشى؛ كائنات قدر بر قلبم اولسه، او إحسانه قارشى محبّتله طولمق إقتضا ايدر و طولديرمق ايسترم. بن بِالفعل او محبّتى ايتمزسه‌م ده بِالإستعداد، بِالايمان، بِالنيّة، بِالقبول، بِالتقدير، بِالإشتياق، بِالإلتزام، بِالإراده صورتنده ايدييورم، دييه‌جك و هكذا... جمال و كماله قارشى إنسانڭ گوستره‌جگى محبّت ايسه، إجمالاً إشارت ايتديگمز إحسانه قارشى محبّته قياس ايديلسين. كافر ايسه، كفر جهتيله حدسز بر عداوت ايدر. حتّى كائناته و موجوداته قارشى ظالمانه و تحقيركارانه بر عداوت طاشييور.