لمعه‌لر | اون اوچنجى لمعه | 186
(178-208)
{لاَ عِبْرَةَ ِلْلاِحْتِمَالِ الْغَيْرِ النَّاشِىءِ عَنْ دَلِيلٍ}

يعنى: ”بر أماره‌دن گلمه‌ين بر إحتمالِ ذاتى ايسه، بر إمكانِ ذهنى اولماز كه، شبهه ويروب، أهمّيتى اولسون.“ ايشته بو دسيسۀِ شيطانيه‌يه معروض اولان بيچاره آدم، حقائقِ ايمانيه‌يه يقيننى، بويله ذاتى إمكانلر ايله غائب ايدييور ظن ايدر. مثلا: حضرتِ پيغمبر عليه الصلاة والسلام حقّنده بشريت إعتباريله چوق إمكانِ ذاتيه خاطرينه گلييور كه، ايمانڭ جزم و يقيننه ضرر ويرمز. فقط او، ضرر ويردى ظن ايدر، ضرره دوشر.


هم بعضًا شيطان، قلب اوستنده‌كى لمّه‌سى جهتنده جنابِ حق حقّنده فنا سوزلر سويلر. او آدم ظن ايدر كه؛ اونڭ قلبى بوزولمش كه، بويله سويله‌يور. تيتره‌يور. حالبوكه اونڭ تيتره‌مه‌سى و قورقماسى و عدمِ رضاسى دليلدر كه: او سوزلر، قلبندن گلمييور، بلكه لمّۀِ شيطانيه‌دن گلييور ويا شيطان طرفندن إخطار و تخيل ايديلييور.


هم إنسانڭ لطائفى ايچنده تشخيص ايده‌مديگم بر ايكى لطيفه وار كه، إختيار و إراده‌يى ديڭله‌مزلر؛ بلكه ده مسئوليت آلتنه ده گيره‌مزلر. بعضًا او لطيفه‌لر حكم ايدييورلر، حقّى ديڭله‌مييورلر، ياڭليش شيلره گيرييورلر. او وقت شيطان او آدمه تلقين ايدر كه: ”سنڭ إستعدادڭ حقّه و ايمانه موافق دگل كه، بويله إختيارسز باطل شيلره گيرييورسڭ. ديمك سنڭ قدرڭ، سنى شقاوته محكوم ايتمشدر.“ او بيچاره آدم، يأسه دوشوب، هلاكته گيدر.

سس يوق