اوچنجى نوطه: أى غافل سعيد! بيل كه: غلطِ حسّ نوعندن غايت موقّت دنيايى لا يموت و دائمى گورييورسڭ. أطرافڭه و دنيايه باقديغڭ زمان بر درجه ثابت و مستمر گورديگڭدن، فانى نفسڭى ده او نظر ايله ثابت تلقّى ايتديگڭدن، يالڭز قيامتڭ قوپاجغندن دهشت آلييورسڭ. گويا قيامتڭ قوپماسنه قدر ياشايه‌جقسڭ گبى، يالڭز اوندن قورقويورسڭ. عقلڭى باشڭه آل. سن و خصوصى دنياڭ، دائمى زوال و فنا ضربه‌سنه معروضسڭز. سنڭ بو غلطِ حسّڭ و مغلطه‌ڭ شو مثاله بڭزر كه:

بر آدم ألنده اولان آيينه‌سنى بر خانه ويا بر شهره ويا بر باغچه‌يه قارشى طوتسه؛ مثالى بر خانه، بر شهر، بر باغچه او آيينه‌ده گورونور. أدنا بر حركت و كوچك بر تغيّر آيينه‌نڭ باشنه گلسه، او مثالى خانه و شهر و باغچه‌ده هرج و مرج و قاريشيقلق دوشر. خارجده‌كى حقيقى خانه، شهر و باغچه‌نڭ دوام و بقاسى سڭا فائده ويرمز. چونكه سنڭ ألڭده‌كى آيينه‌ده‌كى خانه و سڭا عائد شهر و باغچه، يالڭز آيينه‌نڭ سڭا ويرديگى مقياس و ميزان ايله‌در. سنڭ حياتڭ و عمرڭ، آيينه‌در. سنڭ دنياڭڭ ديرگى و آيينه‌سى و مركزى، سنڭ عمرڭ و حياتڭدر. هر دقيقه‌ده او خانه و شهر و باغچه‌نڭ ئولمسى ممكن و خراب اولماسى محتمل اولديغندن، هر دقيقه سنڭ باشڭه ييقيلاجق و سنڭ قيامتڭ قوپاجق بر وضعيتده‌در. مادام اويله‌در؛ سن، بو حياتڭه و دنياڭه، چكه‌مدكلرى و قالديره‌مدقلرى يوكلرى يوكلتمه!..

دردنجى نوطه: بيل كه: أكثريتله فاطرِ حكيمڭ عادتيدر، أهمّيتلى و قيمتدار شيلرى عينيله إعاده ايدييور. يعنى، أكثر أشيانڭ مِثليله تازه‌لنمسى، موسملرڭ تبدّلنده، عصرلرڭ دگيشمه‌سنده او قيمتدار أهمّيتلى شيلرى عينيله إعاده ايدييور. يومى و سنوى و عصرى حشرلرڭ عمومنده، شو قاعدۀِ عادت اﷲ أكثريتله مطّرد گورونويور. ايشته بو ثابت قاعده‌يه بناءً ديرز: مادام فنونڭ إتّفاقيله و علومڭ شهادتيله، خلقت شجره‌سنڭ أڭ مكمّل ميوه‌سى إنساندر. و مخلوقات ايچنده أڭ أهمّيتلى إنساندر. و موجودات ايچنده أڭ قيمتدار إنساندر. و إنسانڭ بر فردى، سائر حيواناتڭ بر نوعى حكمنده‌در. ألبته قطعى بر حدس ايله حكم ايديلير كه، حشر و نشرِ أكبرده بشرڭ هر بر فردى عينيله، جسميله، إسميله، رسميله إعاده ايديله‌جكدر