ايشته فلسفۀِ سقيمۀِ آوروپائيه‌دن يك چشم اولان دهاسنڭ ياڭليش گورديگى حقيقتلرى؛ ايكى جهانه باقان، غيب‌آشنا پارلاق ايكى گوزى ايله ايكى عالمه نظر ايدن، بشر ايچون ايكى سعادته ايكى أليله إشارت ايدن هداىِ قرآنى دير كه: ”أى إنسان! سنڭ ألڭده بولونان نفس و مالڭ سنڭ ملكڭ دگل، بلكه سڭا أمانتدر. او أمانتڭ مالكى، هر شيئه قدير، هر شيئى بيلير بر رحيمِ كريمدر. او سنڭ يانڭده‌كى ملكنى سندن صاتون آلمق ايسته‌يور. تا سنڭ ايچون محافظه ايتسين، ضايع اولماسين. ايلريده مهمّ بر فيآت سڭا ويره‌جك. سن موظّف و مأمور بر عسكرسڭ. اونڭ ناميله چاليش و حسابيله عمل ايت. اودر كه، محتاج اولديغڭ شيلرى سڭا رزق اولارق گوندرييور و سنڭ طاقتڭ يتمديگى شيلردن سنى محافظه ايدر. سنڭ شو حياتڭڭ غايه‌سى، نتيجه‌سى؛ او مالكڭ أسماسنه و شئوناتنه بر مظهريتدر. سڭا بر مصيبت گلديگى وقت، دى: {اِنَّا ِﷲِ وَاِنَّا اِلَيْهِ رَاجِعُونَ} يعنى: بن مالكمڭ خدمتنده‌يم. أى مصيبت! أگر اونڭ إذن و رضاسيله گلدڭ ايسه، مرحبا، صفا گلدڭ! چونكه ألبته بر وقت اوڭا دونه‌جگز و اونڭ حضورينه گيده‌جگز و اوڭا مشتاقز. مادام هر حالده بر زمان بزى حياتڭ تكاليفندن آزاد ايده‌جكدر. هايدى أى مصيبت! او ترخيص و او آزاد ايتمك، سنڭ ألڭله اولسون، راضى‌يم. أگر بنم أمانت محافظه‌سنده و وظيفه‌پرورلگمى تجربه صورتنده سڭا أمر و إراده ايتمش، فقط سڭا تسليم اولمقلغمه إذن و رضاسى اولمازسه؛ بنم طاقتم يتدكجه، أمين اولميانه مالكمڭ أمانتنى تسليم ايتمه‌م!“ دير