دردنجى دواء: أى شكواجى خسته! سنڭ حقّڭ شكوا دگل شكردر، صبردر. چونكه سنڭ وجودڭ و أعضا و جهازاتڭ، سنڭ ملكڭ دگلدر. سن اونلرى ياپمامشسڭ، باشقه تزگاهلردن صاتون آلمامشسڭ. ديمك باشقه‌سنڭ ملكيدر. اونلرڭ مالكى، ملكنده ايستديگى گبى تصرّف ايدر. يگرمى آلتنجى سوزده دينيلديگى گبى، مثلا غايت زنگين، غايت ماهر بر صنعتكار؛ گوزل صنعتنى، قيمتدار ثروتنى گوسترمك ايچون، مسكين بر آدمه موده‌للك وظيفه‌سنى گورديرمك مقصديله، بر اجرته مقابل، بر ساعتجك زمانده، مرصّع و غايت صنعتلى ديكديگى بر گوملگى، بر حلّه‌يى او فقيره گيديرر. اونڭ اوستنده ايشلر و وضعيتلر ويرر. خارقه أنواعِ صنعتنى گوسترمك ايچون كسر، دگيشديرر، اوزالتير، قيصه‌لتير. عجبا شو اجرتلى مسكين آدم، او ذاته ديسه: ”بڭا زحمت ويرييورسڭ، أگيلوب قالقمقله ويرديگڭ وضعيتدن بڭا صيقنتى ويرييورسڭ، بنى گوزللشديرن بو گوملگى كسوب قيصه‌لتمقله گوزللگمى بوزويورسڭ“ ديمگه حق قزانه‌بيلير مى؟ مرحمتسزلك، إنصافسزلق ايتدڭ دييه‌بيلير مى؟ ايشته عينًا بو مثال گبى، صانعِ ذو الجلال سڭا أى خسته! گوز، قولاق، عقل، قلب گبى نورانى طويغولرله مرصّع اولارق گيديرديگى جسم گوملگنى، أسماءِ حسنى‌سنڭ نقشلرينى گوسترمك ايچون، چوق حالات ايچنده سنى چويرر و چوق وضعيتلرده سنى دگيشديرر. سن آجلقله اونڭ رزّاق إسمنى طانيديغڭ گبى، شافى إسمنى ده خسته‌لغڭله بيل. ألملر، مصيبتلر بر قسم أسماسنڭ أحكامنى گوستردكلرى ايچون، اونلرده حكمتدن لمعه‌لر و رحمتدن شعاعلر و او شعاعات ايچنده چوق گوزللكلر بولونويور. أگر پرده آچيلسه، توحّش و نفرت ايتديگڭ خسته‌لق پرده‌سى آرقه‌سنده، سَويملى گوزل معنالرى بولورسڭ.

بشنجى دواء: أى مرضه مبتلا خسته! بو زمانده تجربه‌مله قناعتم گلمشدر كه؛ خسته‌لق بعضلره بر إحسانِ إلٰهيدر، بر هديۀِ رحمانيدر. بو سكز طوقوز سنه‌در، لياقتسز اولديغم حالده، بعض گنج ذاتلر، خسته‌لق مناسبتيله دعا ايچون بنمله گوروشديلر. دقّت ايتدم كه؛ هانگى خسته‌لقلى گنجى گوردم، سائر گنجلره نسبةً آخرتنى دوشونمگه باشلايور. گنجلك سرخوشلغى يوق. غفلت ايچنده‌كى حيوانى هوساتدن بر درجه كندينى قورتارييور. بن ده باقييوردم، اونلرڭ تحمّل داخلنده‌كى خسته‌لقلرينى بر إحسانِ إلٰهى اولديغنى إخطار ايدردم. ديردم كه: ”قارداشم، سنڭ بو خسته‌لغڭڭ عليهنده دگلم، خسته‌لق ايچون سڭا قارشى بر شفقت حسّ ايدوب آجيمييورم كه دعا ايده‌يم. خسته‌لق سنى تام اويانديرنجه‌يه قدر صبره چاليش و خسته‌لق وظيفه‌سنى بيتيردكدن صوڭره خالقِ رحيم إن شاء اﷲ سڭا شفا ويرر.“ هم ديردم: ”سنڭ بر قسم أمثالڭ صحّت بلاسيله غفلته دوشوب، نمازى ترك ايدوب، قبرى دوشونمه‌يوب، اللّٰهى اونوتوب، بر ساعتلك حياتِ دنيويه‌نڭ ظاهرى كيفى ايله، حدسز بر حياتِ أبديه‌سنى صارصار، زده‌لر، بلكه ده خراب ايدر. سن خسته‌لق گوزيله، هر حالده گيده‌جگڭ بر منزلڭ اولان قبريڭى و داها آرقه‌سنده اُخروى منزللرى گورورسڭ و اونلره گوره طاورانييورسڭ. ديمك سنڭ ايچون خسته‌لق، بر صحّتدر. بر قسم أمثالڭده‌كى صحّت، بر خسته‌لقدر.“