برنجى حقيقت: ”فتّاحيت“ حقيقتيدر. يعنى: فتّاح إسمنڭ تجلّيسيله بسيط بر مادّهدن آيرى آيرى، چشيد چشيد، حدسز منتظم صورتلرڭ، برابر، هر طرفده بر آنده، بر فعل ايله آچيلماسيدر. أوت ناصلكه عموم كائناتڭ باغستاننده آيرى آيرى حدسز موجوداتى؛ چيچكلر مِثللو، فتّاح إسميله هر بريسنه مناسب بر طرزِ منتظم و بر شخصيتِ ممتازه قدرتِ فاطره آچمش، ويرمش. عينًا اويله ده، فقط داها معجزاتلى اولارق؛ زمين باغچهسنده درت يوز بيڭ أنواعِ ذىحياته دخى، هر بريسنه غايت صنعتلى و حكمتلى بر صورتِ موزونه و مزيَّنه و ممتازه ويرمش.
آيتلرڭ إفادهسيله توحيدڭ أڭ قوّتلى دليلى و قدرتڭ أڭ حيرتلى معجزهسى، صورتلرى آچماسيدر. بو حكمته بناءً، فتحِ صُوَرْ حقيقتى تكرار ايله (بر قاچ صورتلرده) رسالة النورده و بِالخاصّه بو رسالهنڭ ايكنجى مقامنڭ برنجى بابنده آلتنجى و يدنجى مرتبهلرنده إثبات و بيان ايديلمهسندن اونلره حواله ايدوب، بوراده بو قدر ديرز كه:
فنِّ نباتات و فنِّ حيواناتڭ شهادتيله و تدقيقاتِ عميقهسيله، بو فتحِ صُوَرْده اويله بر إحاطه و شمول و صنعت وار كه؛ بر تك واحدِ أحددن و هر شيده هر شيئى گورهبيلهجك و ياپابيلهجك بر قديرِ مطلقدن باشقه هيچ بر شى بو جمعيتلى و إحاطهلى فعله صاحب اولاماز. چونكه بو فتحِ صُوَرْ فعلى ايسه، هر يرده و هر آنده بولونان، نهايتسز بر قدرتڭ ايچنده نهايت درجهده بر حكمت، بر دقّت، بر إحاطه ايستر. و بويله بر قدرت ايسه، آنجق بتون كائناتى إداره ايدن بر تك ذاتده بولونهبيلير