بو كائناتى يارادان ذاتِ قديرِ حكيم، ناصلكه كائناتدن حياتى بر خلاصۀِ جامعه اولارق خلق ايدوب، عموم مقصدلرينى و إسملرينڭ جلوه‌لرينى اونده تمركز ايتديرييور. اويله ده، حيات عالمنده دخى، رزقى بر جمعيتلى مركزِ شئونات ياپارق، إشتها إحتياجنى و ذوقِ رزقى‌يى ذى‌حياتده خلق ايده‌رك؛ خلقتِ كائناتڭ أڭ أهمّيتلى بر غايه‌سى و بر حكمتى اولان دائمى و كلّى بر تشكّر و منّتدارلق و پرستشلك ايله ربوبيتنه و سَوْديرمسنه قارشى مقابله ايتديرييور

مثلا: چوق گنيش اولان مملكتِ ربّانيه‌نڭ هر طرفنى، خصوصًا ملائكه و روحانيلر ايله سماواتى و أرواح ايله عالمِ غيبى شنلنديرديگى گبى؛ مادّى عالمى دخى، خصوصًا هوا و أرضى، هر وقت و هر طرفنى ذى‌روحڭ، خصوصًا قوشلرڭ و قوشجقلرڭ وجودلريله شنلنديرمك و روحلانديرمق حكمتيله إحتياجِ رزقى و رزقڭ ذوقى پك قوّتلى بر قامچى اولارق حيوانلرى و إنسانلرى رزق پشنده قوشديرمقله تحريك ايده‌رك تنبللكدن و عطالتدن قورتاروب گزديرمه‌سى، شئوناتِ ربوبيتڭ بر حكمتيدر. أگر بو حكمت گبى مهمّ حكمتلر اولماسه ايدى، آغاجلرڭ أرزاقنى اونلره قوشديرديغى گبى، حيوانلرڭ ده مقنّن اولان تعييناتلرينى اونلره زحمتسز بر صورتده فطرى حاجتلرينى قوشديره‌جقدى

إسمِ رحيم و رزّاقڭ جماللرينى و وحدانيته شهادتلرينى تام گورمك ايچون زمين يوزينى بردن إحاطه ايدوب مشاهده ايده‌جك بر گوز بولونسه، قيش آخرنده أرزاقلرى بيتمك اوزره اولان حيوانات قافله‌لرينه، إمدادِ غيبى و إحسانِ رحمانى اولارق نباتاتڭ أللرينه ويريلن و آغاجلرڭ باشلرينه قونيلان و والده‌لرڭ سينه‌لرينه طاقيلان و صِرف خزينۀِ غيبيۀِ رحمتدن غايت لذيذ و غايت چوق و غايت متنوّع طعاملرى و نعمتلرى گوندرن رزّاقِ رحيمڭ بو جلوۀِ شفقتنده نه قدر شيرين بر گوزللك، نه قدر طاتلى بر جمال بولونديغنى گوره‌جك و اوندن بيله‌جك كه؛ بر تك ألمايى ياپوب بر آدمه حقيقى بر رزق اولارق منعمانه ويرن، يالڭز اويله بر ذات ياپار ويرر كه؛ موسملرى، گيجه و گوندوزلرى چويرر و كُرۀِ أرضى بر سفينۀِ تجّاريه گبى گزديره‌رك موسملرڭ محصولاتلرينى اونڭله زمينده‌كى محتاج مسافرلرينه گتيرر. چونكه او ألمانڭ يوزنده بولونان سكّۀِ فطرت و خاتمِ حكمت و طرّۀِ صمديت و مُهرِ رحمت، بتون ألمالرده و سائر ميوه‌لرده و بتون نباتات و حيواناتده بولونديغندن او تك ألمانڭ حقيقى مالكى و صانعى، ألبته و هر حالده او ألمانڭ أمثالى و همجنسى و قارداشلرى اولان بتون سكنۀِ أرضڭ و اونڭ باغچه‌سى اولان قوجه زمينڭ و اونڭ فابريقه‌سى اولان آغاجنڭ و اونڭ تزگاهى اولان موسمنڭ و اونڭ تربيه‌گاهى اولان بهار و يازڭ مالكِ ذو الجلالى و خالقِ ذو الجمالى اولاجق، باشقه اولاماز