بشنجى كلمه: {وَ لَهُ الْحَمْدُ} در. بونده‌كى پك گنيش حجّته غايت قيصه بر إشارتدر:

أوت گوزيمزله گورويورز و عقلمزله بداهتله بيلييورز كه؛ بو كائنات شهرنده و زمين محلّه‌سنده و إنسان و حيوانات قيشله‌سنده اويله بر رزّاقِ رحيم و محسنِ كريم تصرّف و نظارت و تربيه ايدر كه؛ كندى نعمتلرينه مقابل حمد و شكر ايتديرمك ايچون، زمينى بر سفينۀِ تجّاريه و أرزاق گتيرن بر شمندوفر و يوزنده‌كى بهار موسمنى بر واغون طرزنده يوز بيڭ نوع طعاملرله و ممه‌لر دينيلن قونسروه پاكتلريله طولديروب قيش آخرنده أرزاقلرى بيتن محتاج ذى‌حياتلره يتيشديرن بر رزّاقِ رحيمڭ ايشلرى اولديغنى، ذرّه قدر عقلى بولونان تصديق ايدر. و تصديق ايتمه‌يوب إنكاره صاپان، ألبته زمين يوزنده وسيلۀِ حمد و شكران اولان بتون منتظم نعمتلرى و معيّن رزقلرى إنكار ايتمگه مجبور اولارق أحمق بر مضر حيوان اولور

آلتنجى كلمه: {يُحْيِى} در. حجّتنه، غايت قيصه بر إشارت

أوت اوننجى سوزده و نور أجزالرنده برهانلريله إثبات ايديلمش كه: هر بهارده، ذى‌حياتدن اوچ يوز بيڭ نوع و چشيد چشيد طرزلرده و حدسز أفرادى بولونان بر اوردوىِ سبحانى، روىِ زمينده إحيا ايديلييور. اونلره حيات و لوازماتِ حياتيه كمالِ إنتظامله ويريلييور. حشرِ أعظمڭ يوز بيڭ نمونه‌لرينى، بلكه أماره‌لرينى گوستروب او آيرى آيرى حدسز مخلوقاتى برابر، بربرى ايچنده سهوسز، ياڭليشسز، نقصانسز، هيچ شاشيرميه‌رق، قاريشق ايكن هيچ قاريشديرميه‌رق، اونوتميه‌رق كمالِ ميزان و نظامله ديريلتن و حيات ويرن و نطفه دينيلن متماثل صو قطره‌لرندن و طوپراق، متشابه تخملرندن و آز فرقلى حبّه‌جكلرندن و سينكلرڭ بربرينڭ عينى اولان يمورطه‌جقلرندن و قوشلرڭ عين هوادن، بربرينڭ عينى نطفه‌لرندن، هم بربرينڭ مِثلى ويا آز فرقلى يمورطه‌لرندن او حدسز أفرادى بولونان و بربرندن صورتجه، صنعتجه و معيشتجه آيرى آيرى يوز بيڭلر ذى‌حياتلرى ديريلتن و زمين و بهار صحيفه‌سنده يوز بيڭ باشقه باشقه كتابلرى برابر، بربرى ايچنده، خطاسز، مكمّل يازان؛ حدسز بر دقّت و نهايتسز بر حكمتله ايش گورن، تصرّف ايدن بر ذاتِ حىّ قيّوم و محيى بر خلاّقِ عليم اولديغنه قناعت گتيرمه‌ين، ألبته هم كندينى، هم بتون زمينده و زمان شريدينه آصيلان بتون گچمش بهارلرده و حياتلى زمين و فضا يوزلرنده بولونمش بتون ذى‌حياتلرى إنكار ايتمگه و أڭ أحمق و بدبخت بر ذى‌حيات اولمغه مجبوردر