Димәк, хәзерге мәдәният кешене фәкыйрь итә. Ихтыяҗ, мохтаҗлык кеше-не золымга, хәрам мал казанырга этәрә. Халыкның түбән һәм югары катламнарын (ярлы һәм байларны) һәрвакыт үзара су-гыштыра. Корьәннең төп нигезләреннән булган зәкят бирү һәм процент алуны тыю кануннарын ташлап, байларны золым кы-лырга, ярлыларны баш күтәрергә мәҗбүр итә. Шул сәбәпле кешенең тормышын бо-зып бетерә.

Икенче нокта: Хәзерге мәдәниятнең ис-киткеч казанышлары, Аллаһның кешегә биргән олы нигъмәтедер. Аларны хакый-кый бер шөкер белән кешенең файдасына куллану урынына, бу казанышларның әһәмиятле бер өлешен кешене ялкаулык-ка һәм бозыклыкка этәрү юлында файда-ланалар, эш вә хезмәтне ташлап, кәеф-сафа эчендә начар һәвәсләргә бирелеп ятарга чакыралар. Әлбәттә, болай булгач, эш дәрте сүнә. Канәгать итмәү вә икътисадсызлык бозык тормышка, исрафка, золымга, хәрамга илтә.

"Нур ачкычы" дигән китапта, мәсәлән, "Радио бөек бер нигъмәт. Улкешенең фай-дасына кулланылырга, Хак Тәгалә шөке-рана кылырга сәбәп булырга тиеш. Ләкин радио мөмкинлекләренең биштән дүрт өлеше бозык, мәгънәсез эшләрдә кулланы-ла, ялкаулыкка, радио тыңлап вәсвәсәгө бирелеп ятарга этәрә, эш теләген бетерә. Ягъни радионың чын вазифасы үтәлми кала. Файдасы куп булган кайбер гаҗаип җиһазлар, кешенең чын ихтыяҗларын канәгатьләндерү урынына (мондый очракларны күп күргәнем бар) буш максатларда кулланыла. Алардан бер-икесе генә тиеш-ле урынында кулланыла, ә уннан сигезе кәеф-сафа, бозыклык һәм ялкаулыкка этәрә. Бу ике кечкенә мисалдан башка тагы меңнәрчә мисаллар бар.

Кыскасы: хәзерге аурупа мәдәнияте Аллаһ җибәргән диннәрне тотмаганы өчен инсанны ярлы итеп, мохтаҗлыкларын арт-тырган. Икътисад һәм канәгать нигезен бозып, исраф, хирыслылык һәм канәгать-сезлекне арттырган, золымга һәм хәрамга юл ачкан, адәм баласын ялкаулык диңге-зенә ташлаган. Хезмәткә теләге беткән бәндә гомерен, әлбәттә файдасызга исраф итәчәк.

һәм шул мәдәният; мохтаҗ булган, ял-кауланган кешелекне урынсыз куллану һәм исраф аркасында, төрлечә авыруларга дүчар иткән.