БИРИНЧИ НУҚТА. Охират ақидаси ҳаёти ижтимоиянинг ҳам, шахсияи инсониянинг ҳам уссул-асоси ҳамда саодати ва камолотининг асосоти эканлигига юзлаб далиллар бордир. Бир миқёс тарзида фақат тўрттасига ишорат этамиз.

Биринчиси: Навъи башарнинг деярли ярмини ташкил этгувчи болалар фақат жаннат фикри-ла, даҳшатли ва йиғлатадиган бўлиб кўринадиган ўлимларга ва вафотларга чидай оладилар. Ва ғоят заиф, нозик вужудларида бир маънавий қувват топа оладилар. Сал нарсага тезда йиғлаб юбораверадиган ғоят бардошсиз руҳий мизожлари ул жаннат хаёли ила бир умид топиб, масрурона яшай оладилар. Масалан, бола жаннатни тафаккур қилган ҳоли ила: "Менинг укам ва ёки ўртоғим ўлди. Жаннатнинг бир қушига ай-ланди. Жаннатда кезади, биздан ҳам гўзал яшайди", дейди, таскин топади. Акс ҳолда, у заиф бечораларнинг қўрқув тўла кўзлари олдида ўзи каби болаларнинг ва ё катталарнинг ҳар вақт рўй бериб турган ўлимлари уларнинг бардошларини ва қувваи маънавияларини яксон этиб, кўзлари билан бирга, руҳ, қалб, ақл каби ҳамма латоифини ҳам шу янглиг йиғлаттирган бўлур эди. Ё маҳв этар ва ё девона бир бадбахт ҳайвон қилиб қўяр эди...