ايكنجى أساس: شو عصر منفى ملّيتى چوق ايلرى سوردى. عناصرِ إسلاميه هيچ محتاج اولماديغى حالده، شو ملّيت فكرينه كوركورينه صاريلديلر. منفى ملّيت ايسه، مقدّساتِ دينيه‌يه حرمتكار اولامييور. بهانه‌لر بولدقجه ايليشمك ايسته‌يور.

اوچنجى نكته: مسلكلر، مذهبلر نه قدر باطل ده اولسه‌لر، ايچنده عقدۀِ حياتيه‌سى حكمنده بر حق، بر حقيقت بولونور. أگر آثارينه و نتيجه‌لرينه حكم ايدن حق و حقيقت ايسه و منفى جهتلرى مثبت جهتلرينه مغلوب ايسه، او مسلك حقدر. أگر ايچنده‌كى حق و حقيقت نتيجه‌لره حكم ايده‌مييور و منفى جهتى مثبت جهتنه غلبه ايدييورسه، او مسلك باطلدر. اونڭ أهلى، أهلِ بدعه و ضلالت اولور. ايشته بو قاعده‌يه بناءً، عالمِ إسلامده‌كى أهلِ بدعه فرقه‌لرينه باقيلسه گورولويور كه، هر برى بر حقّه إستناد ايدوب گيتمش. فقط منفى جهتى، يا غرض ويا عناد گبى بر سببله او مسلگڭ آثارى، ضلالت حسابنه چاليشمشدر.

مثلا: شيعه‌لر، قرآنڭ أمرينه إمتثالاً أهلِ بيتڭ محبّتنى أساس طوتوب، صوڭره إنتقامِ ملّيه جهتندن بر غرض گله‌رك مشروع محبّتِ أهلِ بيتڭ آثارينى ضبط ايده‌رك، صحابه و شَيْخَيْنڭ بغضنه بنا ايدوب آثار گوسترمشلر. {لاَ لِحُبِّ عَلِىٍّ بَلْ لِبُغْضِ عُمَرَ} اولان ضربِ مَثلنه ماصدق اولمشلر. هم مثلا، وهّابيلر و خارجيلر ايسه، نصوصِ شريعته و صريح آياته و ظواهرِ أحاديثه إستناد ايده‌رك، خالص توحيده منافى و صنم‌پرستلگى ايما ايده‌جك هر شيئى ردّ ايتمكلگى قاعده طوتمشلر. فقط برنجى نكته‌ده‌كى اوچ أساسده بيان ايديلن سببلر جهتندن گلن منفى غرضلر، اونلرى حقدن چويروب ضلالته صاپديرمش كه، إفراط درجه‌سنده تخريبات ياپييورلر. و هكذا، جبرى اولسون، معتزله اولسون، هانگى فرقه اولورسه اولسون، بويله بر حقيقتى مسلگنده گوروب، اونڭله آلدانوب صوڭره ضلالته صاپلانير.