لمعه‌لر | يگرمى اوچنجى لمعه | 367
(355-384)

الحاصل: ناصلكه ذاتِ واجب الوجودڭ شريك و نظيرى ممتنع و محالدر. اويله ده: ربوبيتنده و ايجادِ أشياده باشقه‌لرينڭ مداخله‌سى، شريكِ ذاتى گبى ممتنع و محالدر.


امّا ايكنجى محالده‌كى مشكلات ايسه متعدّد رساله‌لرده إثبات ايديلديگى گبى، أگر بتون أشيا واحدِ أحده ويريلسه؛ بتون أشيا، بر تك شى گبى سهولتلى و قولاى اولور. أگر أسبابه و طبيعته ويريلسه، بر تك شى، عموم أشيا قدر مشكلاتلى اولديغى، متعدّد و قطعى برهانلرله إثبات ايديلمش. بر برهانڭ خلاصه‌سى شودر كه: ناصلكه بر آدم، بر پادشاهه عسكرلك ويا مأموريت جهتيله إنتساب ايتسه؛ او مأمور و او عسكر او إنتساب قوّتيله، يوز بيڭ دفعه قوّتِ شخصيه‌سندن فضله ايشلره مدار اولابيلير. و پادشاهى نامنه بعضًا بر شاهى أسير ايدر. چونكه گورديگى ايشلرڭ و ياپديغى أثرلرڭ جهازاتنى و قوّتنى كندى طاشيمييور و طاشيمغه مجبور اولمييور. او إنتساب مناسبتيله، پادشاهڭ خزينه‌لرى و آرقه‌سنده‌كى نقطۀِ إستنادى اولان اوردو؛ او قوّتى، او جهازاتى طاشييور. ديمك گورديگى ايشلر، شاهانه اولارق بر پادشاهڭ ايشى گبى؛ و گوسترديگى أثرلر، بر اوردو أثرى مِثللو خارقه اولابيلير. ناصلكه قارينجه، او مأموريت جهتيله فرعونڭ سراينى خراب ايدييور. سينك او إنتساب ايله، نمرودى گبرتييور. و او إنتساب ايله، بغداى دانه‌سى گبى بر چام چكردگى، قوجه چام آغاجنڭ بتون جهازاتنى يتيشديرييور. حاشيه)


------------------------------------------------------------


(حاشيه: أوت، أگر إنتساب اولسه؛ او چكردك، قدرِ إلٰهيدن بر أمر آلير، او خارقه ايشلره مظهر اولور. أگر او إنتساب كسيلسه؛ او چكردگڭ خلقتى، قوجه چام آغاجنڭ خلقتندن داها زياده جهازات و إقتدار و صنعتى إقتضا ايدر. چونكه طاغده‌كى (قدرت أثرى اولان) مجسّم چام آغاجنڭ بتون أعضالرى و جهازاتيله، او چكردكده‌كى قدر أثرى اولان معنوى آغاجده موجود بولونماسى لازم گلير. چونكه او قوجه آغاجڭ فابريقه‌سى، او چكردكدر. ايچنده‌كى قدرى آغاج، قدرتله خارجده تظاهر ايدر، جسمانى چام آغاجى اولور

سس يوق