عينًا اويله ده: توحيد يولنده هر شى قديرِ ذو الجلاله إنتساب و إستناد ايتديگندن، بر قارينجه بر فرعونى، بر سينك بر نمرودى، بر ميقروب بر جبّارى مغلوب ايتدكلرى گبى.. طيرناق گبى بر چكردك، طاغ گبى بر آغاجى اوموزنده طاشييه‌رق او آغاجڭ بتون آلات و جهازاتنڭ منشئى و مخزنى بر تزگاه اولمقله برابر، هر بر ذرّه دخى يوز بيڭ صنعتلرده و طرزلرده بولونان جسملرى و صورتلرى تشكيل ايتمك خدمتنده بولونمق اولان حدسز وظيفه‌لرى، او إنتساب و إستناد ايله گوره‌بيلير. و او كوچوجك مأمورلرڭ و بو اينجه‌جك عسكرلرڭ مظهر اولدقلرى أثرلر غايت مكمّل و صنعتلى و قيمتدار اولور. چونكه او أثرلرى ياپان ذات، قديرِ ذو الجلالدر. اونلرڭ أللرينه ويرمش، اونلرى پرده ياپمش. أگر شرك يولنده أسبابه حواله ايديلسه؛ قارينجه‌نڭ أثرى قارينجه گبى أهمّيتسز و ذرّه‌نڭ صنعتى ذرّه قدر قيمتى قالماز و هر شى معنًا سقوط ايتديگى گبى مادّةً دخى او درجه سقوط ايده‌جكدى كه، قوجه دنيايى بش پاره ايله كيمسه آلمازدى

مادام حقيقت بودر. و مادام هر شى نهايت درجه‌ده هم قيمتدار، هم صنعتلى، هم معنيدار، هم قوّتلى گورونويور، گوزيمزله گورويورز. ألبته توحيد يولندن باشقه يول يوقدر و اولاماز. أگر اولسه، بتون موجوداتى دگيشديرمك و دنيايى عدمه بوشالتوب، يڭيدن أهمّيتسز مزخرفاتله طولديرمق لازم گله‌جك. تا كه، شركه يول آچيلابيلسين. ايشته إمامِ على‌نڭ (رض) تعبيرنجه سراج النور و سراج السرج اولان رسائل النورده توحيده دائر بيان و ايضاح ايديلن يوزلر برهانلردن بر تك برهانڭ إجمالنى ايشيتدڭ، اوته‌كيلرى قياس ايده‌بيليرسڭ

توحيدڭ اوچنجى مقتضيسى: هر شيده، خصوصًا ذى‌حيات مصنوعلرده‌كى خلقت فوق العاده صنعتكارانه اولمقله برابر، بر چكردك بر ميوه‌نڭ و بر ميوه بر آغاجڭ و بر آغاج بر نوعڭ و بر نوع بر كائناتڭ بر كوچك نمونه‌سى، بر مثالِ مصغّره‌سى، بر مختصر فهرسته‌سى، بر مجمل خريطه‌سى، بر معنوى چكردگى و علمى دستورلر ايله و حكمت ميزانلرى ايله كائناتدن سوزولمش، صاغيلمش، طوپلانمش برر جامع نقطه‌سى و مايه‌لك برر قطره‌سى اولديغندن، اونلردن بريسنى ايجاد ايدن ذات، هر حالده بتون كائناتى ايجاد ايدن عين ذاتدر. أوت بر قاوون چكردگنى خلق ايدن ذات، بِالبداهه قاوونى خلق ايدندر؛ اوندن باشقه‌سى اولاماز و اولماسى محال و إمكانسزدر