Инсон агар залолат ва ғафлатга тушган бўлса, ўтмишдан келадиган хузунлар ва келажакдан келадиган андишалар унинг ҳозирги жузъий лаззатини жиддан аччиқлаштиради, бузади. Айниқса, у лаззатлар ғайри машруъ бўлса, тамоман заҳарли болга айланади. Демак, лаззати ҳаёт нуқтасида ҳайвондан ҳам юз даража пастдадир. Аҳли залолатнинг ва аҳли ғафлатнинг ҳаёти, балки вужуди, балки коиноти бор бўлган кунидир. Жами ўтган замон ва коинотлар унинг залолати нуқтасида маъдумдир, ўлгандир. Ақл алоқадорлиги ила унга зулматлар, қоронгиликлар беради. Келажак эса, эътиқодсизлиги жиҳати ила. яна маъдумдир. Ва йўқ бўлишлардан ҳосил бўлган абадий фироқлар, ўйлагани сари, ҳаётига мутамодиян зулматлар беради.

Агар иймон ҳаётга ҳаёт бўлса, у вақт ўтган ва келажак замонлар иймоннинг нури ила ёришади ва вужуд топади. Замони ҳозир каби, руҳ ва қалбига иймон нуқтасида улвий ва маънавий завқларни ва анвори вужудияни беради. "Кексалар рисоласи"даги "Еттинчи рижо"да бу ҳақиқатнинг изоҳи бор. Уни ўқиб олишингиз мумкин.

Хуллас, ҳаёт шундайдир... Ҳаётнинг лаззатини ва завқини истасангиз, ҳаётингизни иймон ила ҳаётлантиринг ва фароиз ила зийнатлантиринг ва гуноҳлардан чекинмоқ-ла муҳофаза этинг.