Нур оламининг бир калити | Нур оламининг бир калити. | 69
(1-82)

Биринчи Малҳам: Бундай васвасалар, мўътазила аҳлига лойиқдур. Чунки улар дейдилар: "Шариат буюрган ва қайтарган ишлар ва нарсаларнинг ўз аслида, охират нуқтаи назарида ё ҳусни бор, шундан сўнггина ул ҳуснга биноан уни қилиш буюрилган; ва ё қабоҳати бор, шундан сўнггина унга биноан ундан қайтарилган. Демак, охират ва ҳақиқат нуқтаи назарида бор бўлган ҳусн ва қабоҳат, нарсаларнинг ўзидадир; Илоҳий амр ва наҳий (бўйруқ ва таъқиқ) эса унга тобедир." Бу мазҳабга кўра, инсон қилган ҳар бир амалида шундай бир васваса келади: "Ажабо амалим ҳақиқатан гўзал суратда қилинганмикин?" Аммо ҳақ мазҳаб бўлган Аҳли Суннат вал Жамоат дерларки: "Жаноби ҳақ бир нарсага буюради, сўнгра гўзал бўлади. Қайтаради, сўнгра қабиҳ бўлади." Демак амр ила гўзаллик, наҳий (таъқиқ) ила чиркинлик юзага чиқади. Ҳусн ва қабоҳат мукаллафнинг хабардорлигига қарайди ва унга кўра қарор топади. Шу ҳусни ва қабоҳати эса ўткинчи ва дунёга қарашли тарафида эмас, балки охиратга қарашли тарафидадур. Масалан сен намоз ўқидинг ва ё таҳорат олдинг. Ҳолбуки, намозингни ва таҳоратингни бузадиган бир сабаб ҳақиқатда юз берган. Локин сени ундан ҳеч хабаринг бўлмади. Сенинг намозинг ва таҳоратинг ҳам тўғридир, ҳам гўзалдир. Мўътазила дер: "Ҳақиқатда қабиҳ ва бузилган. Локин сендан қабул қилинади. Чунки номаълум бўлган, билмадинг ва узринг бор." Шундай экан, Аҳли Суннат мазҳабига кўра, шариатнинг зоҳирига мувофиқ ўлароқ қилган амалингда: "Ажабо тўғри бўлганмикин?" дея васвасага тушма. Фақат, "Қабул бўлганмикин?" де. урурланма, ужбга кирма (яъни, қилган амалингга ишониб қолма).

Аудио мавжуд эмас