ايشته {اِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ} آيتى، شركده حدسز و چوق بيوك بر ظلم بولونديغنى إفاده ايله بيلديرر. شرك اويله بر جُرمدر كه، هر بر مخلوقڭ حقّنه و شرفنه و حيثيتنه بر تجاوزدر. آنجق اونى جهنّم تميزلر

توحيدڭ ايكنجى ميوه‌سى

برنجى ميوه خالقِ كائنات اولان ذاتِ أقدسه باقديغى گبى، ايكنجى ميوه دخى كائناتڭ ذاتنه و ماهيتنه باقار. أوت سرِّ وحدتله كائناتڭ كمالاتى تحقّق ايدر و موجوداتڭ علوى وظيفه‌لرى آڭلاشيلير و مخلوقاتڭ نتيجۀِ خلقتلرى تقرّر ايدر و مصنوعاتڭ قيمتلرى بيلينير و بو عالمده‌كى مقاصدِ إلٰهيه وجود بولور و ذى‌حيات و ذى‌شعورلرڭ حكمتِ خلقتلرى و سرِّ ايجادلرى تظاهر ايدر و بو دهشت‌أنگيز تحوّلات ايچنده قهّارانه فورطنه‌لرڭ حدّتلى، أكشى سيمالرى آرقه‌سنده رحمتڭ و حكمتڭ گولر، گوزل يوزلرى گورونور و فنا و زوالده غائب اولان موجوداتڭ نتيجه‌لرى و هويتلرى و ماهيتلرى و روحلرى و تسبيحاتلرى گبى چوق وجودلرى كنديلرينه بدل عالمِ شهادتده بيراقوب، صوڭره گيتدكلرى بيلينير. و كائنات باشدن باشه غايت معنيدار بر كتابِ صمدانى و موجودات فرشدن عرشه قدر غايت معجزانه بر مجموعۀِ مكتوباتِ سبحانيه و مخلوقاتڭ بتون طائفه‌لرى، غايت منتظم و محتشم بر اوردوىِ ربّانى و مصنوعاتڭ بتون قبيله‌لرى ميقروبدن، قارينجه‌دن تا گرگدانه، تا قارتاللره، تا سيّاراته قدر سلطانِ أزلينڭ غايت وظيفه‌پرور مأمورلرى اولديغى بيلينمسى و هر شى، آيينه‌دارلق و إنتساب جهتيله بيڭلر درجه قيمتِ شخصيه‌سندن داها يوكسك قيمت آلمالرى و ”سَيْلِ موجودات و قافلۀِ مخلوقات نره‌دن گلييور و نره‌يه گيده‌جك و نه ايچون گلمشلر و نه ياپييورلر؟“ دييه حلّ ايديلمه‌ين طلسملى سؤاللرڭ معنالرى اوڭا إنكشاف ايتمه‌سى، آنجق و آنجق سرِّ توحيد ايله‌در. يوقسه كائناتڭ بو مذكور يوكسك كمالاتلرى سونه‌جك و او علوى و قدسى حقيقتلرى ضدلرينه إنقلاب ايده‌جك