الجواب: {وَالْعِلْمُ عِنْدَ اﷲِ} إجراآتلرى بيوك و خارق العاده اولماسى ايسه: أكثر تخريبات و هوساته سَوقيات اولديغندن، قولايجه خارق العاده اويله ايشلر ياپارلر كه؛ بر روايتده ”بر گونلرى بر سنه‌در“ يعنى، بر سنه‌ده ياپدقلرى ايشلرى، اوچ يوز سنه‌ده ياپيلماز، دينيلمش. و إقتدارلرى پك فوق العاده گورونمسى ايسه، درت جهت و سببى وار:

برنجيسى: إستدراج أثرى اولارق، مستبدانه اولان قوجه حكومتلرنده، جسور اوردولرڭ و فعّال ملّتڭ قوّتيله وقوعه گلن ترقّيات و اييلكلر حقسز اولارق اونلره إسناد ايديلمسيله بيڭلر آدم قدر بر إقتدار اونلرڭ شخصلرنده توهّم ايديلمگه سبب اولور. حالبوكه حقيقةً و قاعدةً، بر جماعتڭ حركتيله وجوده گلن مثبت محاسن و شرف و غنيمت او جماعته تقسيم ايديلير و أفرادينه ويريلير. و سيّئات و تخريبات و ضايعات ايسه، رئيسنڭ تدبيرسزلگنه و قصورلرينه ويريلير. مثلا: بر طابور بر قلعه‌يى فتح ايتسه، غنيمت و شرف سونگولرينه عائددر. و منفى تدبيرلر ايله ضايعاتلر اولسه، قوماندانلرينه عائددر

ايشته حق و حقيقتڭ بو دستورِ أساسيه‌سنه بتون بتون مخالف اولارق مثبت ترقّيات و حسنات او مدهش باشلره و منفى إجراآت و سيّئات بيچاره ملّتلرينه ويريلمه‌سيله؛ نفرتِ عامّه‌يه لايق اولان او شخصلر، (إستدراج جهتيله) أهلِ غفلت طرفندن بر محبّتِ عموميه‌يه مظهر اولورلر.

ايكنجى جهت و سبب: هر ايكى دجّال، أعظمى بر إستبداد و أعظمى بر ظلم و أعظمى بر شدّت و دهشت ايله حركت ايتدكلرندن، أعظمى بر إقتدار گورونور. أوت، اويله عجيب بر إستبداد كه؛ (قانونلر پرده‌سنده) هركسڭ وجداننه و مقدّساتنه، حتّى ألبسه‌سنه مداخله ايدرلر. ظن ايدرم، عصرِ آخرده إسلام و تورك حرّيت‌پرورلرى، بر حسِّ قبل الوقوع ايله بو دهشتلى إستبدادى حسّ ايده‌رك اوقلر آتوب هجوم ايتمشلر. فقط چوق آلدانوب ياڭليش بر هدف و خطا بر جبهه‌ده هجوم گوسترمشلر. هم اويله بر ظلم و جبر كه، بر آدمڭ يوزندن يوز كويى خراب و يوزر معصوملرى تجزيه و تهجير ايله پريشان ايدر