اونڭ ايچون، ايضاحى اونلره حواله ايتمكله برابر، بر فهرسته حكمنده بو سرّى آچان أساسلرى و دليللرى إجمالاً بيان و اون اوچ باصامق اولارق اون اوچ سرّه إشارت ايتمك ايستدم. برنجى و ايكنجى سرلرى يازدم. فقط مع التأسّف هم مادّى، هم معنوى ايكى قوّتلى مانع، بنى شيمديلك متباقيسندن واز گچيرديلر

برنجى سرّ: بر شى ذاتى اولسه، اونڭ ضدّى او ذاته عارض اولاماز. چونكه (إجتماع الضدّيْن) اولور، او ده محالدر. ايشته بو سرّه بناءً، مادام قدرتِ إلٰهيه ذاتيه‌در و ذاتِ أقدسڭ لازمِ ضروريسيدر. ألبته او قدرتڭ ضدّى اولان عجز، او ذاتِ قديره عارض اولماسى ممكن اولماز. و مادام بر شيده مرتبه‌لرڭ بولونماسى، او شيئڭ ايچنده ضدّينڭ تداخلى ايله‌در. مثلا: ضيانڭ قوى و ضعيف گبى مرتبه‌لرى، ظلمتڭ مداخله‌سى ايله و حرارتڭ زياده و آشاغى درجه‌لرى، صوغوغڭ قاريشماسى ايله و قوّتڭ شدّت و نقصان مقدارلرى، مقاومتڭ قارشيلاماسى و ممانعتيله‌در. ألبته او قدرتِ ذاتيه‌ده مرتبه‌لر بولونماز. بتون أشيايى، بر تك شى گبى ايجاد ايدر. و مادام او قدرتِ ذاتيه‌ده مرتبه‌لر بولونماز و ضعف و نقصان اولاماز، ألبته هيچ بر مانع اونى قارشيلاياماز و هيچ بر ايجاد اوڭا آغير گلمز. و مادام هيچ بر شى اوڭا آغير گلمز، ألبته حشرِ أعظمى بر بهار قدر قولاى و بر بهارى بر آغاج قدر سهولتلى و بر آغاجى بر چيچك قدر زحمتسز ايجاد ايتديگى گبى؛ بر چيچگى بر آغاج قدر صنعتلى، بر آغاجى بر بهار قدر معجزاتلى و بر بهارى بر حشر گبى جمعيتلى و خارقه‌لى خلق ايدر و گوزيمزڭ اوڭنده خلق ايدييور