مثلا، فلسفه‌نڭ روحسز قانونلرى پك قراڭلق و وحشتلى گوستردكلرى خلقتِ أرضيه و وضعيتِ فطريه‌سنى، بو ميوه ايله نورلى، انسيتلى بر طرزده ثَوْر و حوت ناملرنده‌كى ايكى مَلگڭ اوموزلرنده، يعنى نظارتلرنده و جنّتدن گتيريلن و فانى كُرۀِ أرضڭ باقى بر تمل طاشى اولمق، يعنى ايلريده باقى جنّته بر قسمنى دور ايتمگه بر إشارت ايچون صَخْرَتْ نامنده اُخروى بر مادّه، بر حقيقت گوندريلوب ثَوْر و حوت مَلكلرينه بر نقطۀِ إستناد ايديلمش دييه بنى إسرائيلڭ أسكى پيغمبرلرندن روايت وار و ابن عبّاسدن دخى مرويدر. مع التأسّف بو قدسى معنا، مرورِ زمانله بو تشبيه، عوامڭ نظرنده حقيقت تلقّى ايديلمكله، عقلڭ خارجنده بر صورت آلمش. مادام مَلكلر هواده گزدكلرى گبى طوپراقده و طاشده و يرڭ مركزنده ده گزرلر؛ ألبته اونلرڭ و كُرۀِ أرضڭ، اوستنده طوراجق جسمانى طاش و باليغه و اوكوزه إحتياجلرى يوقدر

هم مثلا كُرۀِ أرض، كُرۀِ أرضڭ نوعلرى عددنجه باشلر و او نوعلرڭ فردلرى صاييسنجه ديللر و او فردلرڭ أعضا و ياپراق و ميوه‌لرى مقدارنجه تسبيحاتلر ياپديغى ايچون ألبته او حشمتلى و شعورسز عبوديتِ فطريه‌يى بيله‌رك، شعوردارانه تمثيل ايدوب درگاهِ إلٰهيه‌يه تقديم ايتمك ايچون قرق بيڭ باشلى و هر باشى قرق بيڭ ديل ايله و هر بر ديل ايله قرق بيڭ تسبيحات ياپان بر مَلكِ مؤكّلى بولونه‌جق كه، عينِ حقيقت اولارق مخبرِ صادق خبر ويرمش. و خلقتِ كائناتڭ أڭ أهمّيتلى نتيجه‌سى اولان إنسانلرله مناسباتِ ربّانيه‌يى تبليغ و إظهار ايدن جبرائيل (ع‌س) و ذى‌حيات عالمنده أڭ حشمتلى و أڭ دهشتلى اولان ديريلتمك و حيات ويرمك و ئولومله ترخيص ايتمكده‌كى خالقه مخصوص اولان إجراآتِ إلٰهيه‌يى يالڭز تمثيل ايدوب عبوديتكارانه نظارت ايدن إسرافيل (ع‌س) و عزرائيل (ع‌س) و حيات دائره‌سنده رحمتڭ أڭ جمعيتلى، أڭ گنيش، أڭ ذوقلى اولان رزقده‌كى إحساناتِ رحمانيه‌يه نظارتله برابر شعورسز شكرلرى شعور ايله تمثيل ايدن ميكائيل (ع‌س) گبى مَلكلرڭ پك عجيب ماهيتده اولارق بولونمالرى و وجودلرى و روحلرڭ بقالرى، سلطنت و حشمتِ ربوبيتڭ مقتضاسيدر. اونلرڭ و هر برينڭ مخصوص طائفه‌لرينڭ وجودلرى، كائناتده گونش گبى گورونن سلطنت و حشمتڭ وجودى درجه‌سنده قطعيدر و شبهه‌سزدر. ملائكه‌يه عائد باشقه مادّه‌لر بونلره قياس ايديلسين