РАМАЗАН РИСАЛӘСЕ | РАМАЗАН РИСАЛӘСЕ | 20
(1-61)

Икенче: Хакыйкый булмаган ризык. Кеше үз ихтыярын начар максатта кулла-нуы аркасында мәҗбүри булмаган ихты-яҗлар мәҗбүрилек төсен ала, башкалар-ның әйберенә күз кыздыру бәласе белән мөбтәля булып, шул начар гадәтен ташлый алмый. Менә шул ризык Аллаһның вәгъдәсендә түгел, бу тыныч заманда ул бик кыйбатка төшә. Башта гыйззәтен, го-рурын фида итеп, түбәнчелеккә төшүне кабул итү кайвакытта пычрак, түбән кешеләрнең аякларын үбәрлек дәрәҗәгә төшерер вә мәгънәви хәерчелек хәленә ду-чар булыр. Кайвакытта, мәңге тормышның нуры булган диннең изгелекләрен фида итеп, шул бәрәкәтсез пычрак малны алыр. Бу ярлылык һәм мохтаҗлык заманында, вөҗдан иясе кеше, ач һәм мохтаҗ булган кешеләрне кызганыр, алар турында кай-гырыр. Шул сәбәпле, андый кешенең вөҗданы газапланыр. 

Шундый гаҗәп бер заманда шикле әйберләр белән мәҗбүрият дәрәҗәсендә генә канәгатьләнергә кирәк, чөнки:

اِنَّ الضَّرُورَةَ تُقَدَّرُ بِقَدْرِهَا

әителгәнчә, үзеңә җитәрлек дәрәҗәдә генә алырга ярый, әмма артык алырга ярамый. Әйе, башка чара таба алмаган адәм өчен пыч-рак хәрам итне ашау ярый. Ул аны бары ачтан үлмәс өчен генә ашый ала. йөз ач кеше алдында тәмләп-тәмләп ашый алмас. Цкътисад гыйззәтлелекнең, горурлык-ның, камиллекнең сәбәбе булганын күрсәтүче бер вакыйга:

Тавыш юк