Ажабо, жисми завол топгувчи, ёлғончи бир жаннатда бўлган ва қалби, руҳи жаҳаннамда азоб чеккан бир инсонни бахтли дейиш мумкинми? Хуллас, сен бечора башариятни шунчалик йўлдан чиқардинг. Ёлғончи бир жаннат ичида жаҳаннамий бир азоб чектиряпсан.

Эй инсоннинг нафси аммораси! Бу мисолга боқ, инсонни қаерга бошлаганингни бил. Масалан, бизнинг олдимизда икки йўл бор. Биридан кетяпмиз. Кўряпмизки, ҳар қадамда бечора, ожиз бир одам бор. Золимлар ҳужум қилиб молини, ашёсини тортиб олиб кулбасини хароб қилмоқдалар. Баъзан ўзларини ҳам шундай бир тарзда яраламоқдаларки, ачинарли ҳолига само йиғлайди. Қаерга қаралмасин, айни ҳолат такрорланмоқда. У йўлда эшитилган овозлар: золимларнинг шовқин-суронлари, мазлумларнинг йиғилари бўлганидан, умумий бир мотам у йўлни қоплаган. Инсон, инсонийлиги туфайли бошқаларнинг аламидан ўзи ҳам алам чеккани учун ҳадсиз бир аламга гирифтор бўлади. Ҳолбуки, виждон бунчалик аламларга чидаб туролмаганидан, у йўлда юрганлар икки нарсадан бирига мажбур бўлади: Ё инсонийликдан чиқиб ва ниҳоясиз ваҳшийликни ўзига лозим деб билиб, шундай бир қалбга эга бўладики, ўзи саломат бўлса барчанинг ҳалокати унга таъсир қилмайди ва ёҳуд қалб ва ақл тақозо қилган нарсаларни йўққа чиқаради.