أشيا بقا ايچون ياراديلديغنى، فنا ايچون اولماديغنى؛ بلكه صورةً فنا ايسه ده تمامِ وظيفه و ترخيص اولديغى بونڭله آڭلاشيلييور كه: فانى بر شى بر جهتله فنايه گيدر، چوق جهتلرله باقى قالير. مثلا قدرت كلمه‌لرندن اولان شو چيچگه باق كه؛ قيصه بر زمانده او چيچك تبسّم ايدوب بزه باقار، درعقب فنا پرده‌سنده صاقلانير. فقط سنڭ آغزڭدن چيقان كلمه گبى او گيدر، فقط بيڭلر مثاللرينى قولاقلره توديع ايدر. ديڭله‌ين عقللر عددنجه، معنالرينى عقللرده إبقا ايدر. چونكه وظيفه‌سى اولان إفادۀِ معنا بيتدكدن صوڭره كنديسى گيدر، فقط اونى گورن هر شيئڭ حافظه‌سنده ظاهرى صورتنى و هر بر تخمنده معنوى ماهيتنى بيراقوب اويله گيدييور. گويا هر حافظه ايله هر تخم؛ حفظِ زينتى ايچون برر فوطوغراف و دوامِ بقاسى ايچون برر منزلدرلر. أڭ بسيط مرتبۀِ حياتده اولان مصنوع بويله ايسه، أڭ يوكسك طبقۀِ حياتده و أرواحِ باقيه صاحبى اولان إنسان؛ نه قدر بقا ايله علاقه‌دار اولديغى آڭلاشيلير. چيچكلى و ميوه‌لى قوجه نباتاتڭ بر پارچه روحه بڭزه‌ين هر برينڭ قانونِ تشكّلاتى، تمثالِ صورتى؛ ذرّه‌جكلر گبى تخملرده كمالِ إنتظامله، دغدغه‌لى إنقلابلر ايچنده إبقا و محافظه ايديلمسيله، غايت جمعيتلى و يوكسك بر ماهيته مالك، خارجى بر وجود گيديرلمش، ذى‌شعور نورانى بر قانونِ أمرى اولان روحِ بشر؛ نه درجه بقا ايله مربوط و علاقه‌دار اولديغى آڭلاشيلير.

آلتنجى أساس: هم آڭلارسڭ كه: إنسان، ايپى بوغازينه صاريلوب، ايستديگى يرده اوتلامق ايچون باشى بوش بيراقيلمامشدر؛ بلكه بتون عمللرينڭ صورتلرى آلينوب يازيلير و بتون فعللرينڭ نتيجه‌لرى محاسبه ايچون ضبط ايديلير.

يدنجى أساس: هم آڭلارسڭ كه: گوز موسمنده ياز بهار عالمنڭ گوزل مخلوقاتنڭ تخريباتى، إعدام دگل. بلكه وظيفه‌لرينڭ تماميله ترخيصاتيدر (حاشيه). هم يڭى بهارده گله‌جك مخلوقاته ير بوشالتمق ايچون تفريغاتدر و يڭى وظيفه‌دارلر گلوب قوناجق و وظيفه‌دار موجوداتڭ گلمسنه ير حاضرلامقدر و إحضاراتدر. هم ذى‌شعوره وظيفه‌سنى اونوتديران غفلتدن و شكرينى اونوتديران سرخوشلقدن ايقاظاتِ سبحانيه‌در.

------------------------------------------------------------

  (حاشيه: أوت رحمتڭ أرزاق خزينه‌لرندن اولان بر شجره‌نڭ اوجلرنده و داللرينڭ باشلرنده‌كى ميوه‌لر، چيچكلر، ياپراقلر إختيار اولوب، وظيفه‌لرينڭ ختامه ايرمسيله گيتمليدرلر. تا، آرقه‌لرندن آقوب گلنلره قپو قپانماسين. يوقسه رحمتڭ وسعتنه و سائر إخوانلرينڭ خدمتنه سد چكيلير. هم كنديلرى، گنجلك زواليله هم ذليل، هم پريشان اولورلر. ايشته بهار دخى، محشرنما بر ميوه‌دار آغاجدر. هر عصرده‌كى إنسان عالمى؛ عبرت‌نما بر شجره‌در. أرض دخى، محشرِ عجائب بر شجرۀِ قدرتدر. حتّى دنيا دخى، ميوه‌لرى آخرت پازارينه گوندريلن بر شجرۀِ حيرتنمادر.