أوت قرآنڭ خطابى أوّلا متكلّمِ أزلينڭ ربوبيتِ عامّه‌سنڭ گنيش مقامندن، هم نوعِ بشر بلكه كائنات نامنه مخاطب اولان ذاتڭ گنيش مقامندن، هم عموم نوعِ بنى آدمڭ بتون عصرلرده إرشادلرينڭ غايت وسعتلى مقامندن، هم دنيا و آخرتڭ و أرض و سماواتڭ و أزل و أبدڭ و خالقِ كائناتڭ ربوبيتنه و بتون مخلوقاتڭ تدبيرينه دائر قوانينِ إلٰهيه‌نڭ غايت يوكسك و إحاطه‌لى بياناتنڭ گنيش مقامندن آلديغى وسعت و علويت و إحاطه جهتيله او خطاب، اويله بر يوكسك إعجاز و شمول گوسترر كه؛ درسِ قرآنڭ مخاطبلرندن أڭ كثرتلى طائفه اولان طبقۀِ عوامڭ بسيط فهملرينى اوقشايان ظاهرى و بسيط مرتبه‌سى دخى، أڭ علوى طبقه‌يى ده تام حصّه‌دار ايدر. گويا قصّه‌دن يالڭز بر حصّه و بر حكايۀِ تاريخيه‌دن بر عبرت دگل، بلكه بر كلّى دستورڭ أفرادى اولارق هر عصره و هر طبقه‌يه خطاب ايده‌رك تازه نازل اولويور و بِالخاصّه چوق تكرارله {اَلظَّالِمِينَ اَلظَّالِمِينَ} دييوب تهديدلرى و ظلملرينڭ جزاسى اولان مصيبتِ سماويه و أرضيه‌يى شدّتله بيانى، بو عصرڭ أمثالسز ظلملرينه قَومِ عاد و ثمود و فرعونڭ باشلرينه گلن عذابلر ايله باقديرييور و مظلوم أهلِ ايمانه إبراهيم (ع‌س) و موسى (ع‌س) گبى أنبيانڭ نجاتلرى ايله تسلّى ويرييور.

أوت نظرِ غفلت و ضلالتده، وحشتلى و دهشتلى بر عدمستان و أليم و محو اولمش بر مزارستان اولان بتون گچمش زمان و ئولمش قرنلر و عصرلر؛ جانلى برر صحيفۀِ عبرت و باشدن باشه روحلى، حياتدار بر عجيب عالم و موجود و بزمله مناسبتدار بر مملكتِ ربّانيه صورتنده سينه‌ما پرده‌لرى گبى، كاه بزى او زمانلره، كاه او زمانلرى يانمزه گتيره‌رك هر عصره و هر طبقه‌يه گوستروب يوكسك بر إعجاز ايله درس ويرن قرآنِ معجز البيان عين إعجازله، نظرِ ضلالتده جامد، پريشان، ئولو، حدسز بر وحشتگاه اولان و فراق و زوالده يووارلانان بو كائناتى بر كتابِ صمدانى، بر شهرِ رحمانى، بر مشهرِ صنعِ ربّانى اولارق او جامداتى جانلانديره‌رق برر وظيفه‌دار صورتنده بربريله قونوشديروب و بربرينڭ إمدادينه قوشديروب نوعِ بشره و جنّ و مَلگه حقيقى و نورلى و ذوقلى حكمت درسلرى ويرن بو قرآنِ عظيم الشان، ألبته هر حرفنده اون و يوز و بعضًا بيڭ و بيڭلر ثواب بولونماسى و بتون جنّ و إنس طوپلانسه اونڭ مِثلنى گتيره‌مه‌مسى و بتون بنى آدمله و كائناتله تام يرنده قونوشماسى و هر زمان ميليونلر حافظلرڭ قلبلرنده ذوقله يازيلماسى و چوق تكرارله و كثرتلى تكراراتيله اوصانديرمه‌مسى و چوق إلتباس يرلرى و جمله‌لريله برابر چوجقلرڭ نازك و بسيط قفالرنده مكمّل يرلشمسى و خسته‌لرڭ و آز سوزدن متأثّر اولان و سكراتده اولانلرڭ قولاغنده ماءِ زمزم مِثللو خوش گلمسى گبى قدسى إمتيازلرى قزانير و ايكى جهانڭ سعادتلرينى كندى شاكردلرينه قزانديرر. و ترجماننڭ اُمّيت مرتبه‌سنى تام رعايت ايتمك سرّيله هيچ بر تكلّف و هيچ بر تصنّع و هيچ بر گوستريشه ميدان ويرمه‌دن سلاستِ فطريه‌سنى و طوغريدن طوغرى‌يه سمادن گلمسنى و أڭ كثرتلى اولان طبقۀِ عوامڭ بسيط فهملرينى تنزّلاتِ كلاميه ايله اوقشامق حكمتيله، أڭ زياده سماء و أرض گبى أڭ ظاهر و بديهى صحيفه‌لرى آچوب او عاديات آلتنده‌كى خارق العاده معجزاتِ قدرتنى و معنيدار سطورِ حكمتنى درس ويرمكله لطفِ إرشادده گوزل بر إعجاز گوسترر.