ايشته هر حديثده بتون تفصيلاتنه، وحىِ محض نقطه‌سيله باقيلماز. بشريتڭ مقتضاسى اولان أفكار و معاملاتنده، رسالتڭ علوى آثارى آرانيلماز. مادام بعض حادثه‌لر مجمل اولارق مطلق بر صورتده اوڭا وحيًا گلير، او ده كندى فراستيله و تعارفِ عمومى جهتيله تصوير ايدر. شو تصويرده‌كى متشابهاته و مشكلاته بعضًا تفسير لازم گلييور، حتّى تعبير لازم گلييور. چونكه بعض حقيقتلر وار كه، تمثيل ايله فهمه تقريب ايديلير. ناصلكه بر وقت حضورِ نبويده درينجه بر گورولتى ايشيدلدى. فرمان ايتدى كه: ”شو گورولتى، يتمش سنه‌در يووارلانوب، شيمدى جهنّمڭ ديبنه دوشمش بر طاشڭ گورولتيسيدر.“ بر ساعت صوڭره جواب گلدى كه: ”يتمش ياشنه گيرن مشهور بر منافق ئولوب، جهنّمه گيتدى.“ ذاتِ أحمديه عليه الصلاة والسلامڭ بليغ بر تمثيل ايله بيان ايتديگى حادثه‌نڭ تأويلنى گوستردى

اوچنجى أساس: نقل اولونان خبرلر أگر تواتر صورتنده اولسه، قطعيدر. تواتر ايكى قسمدر.(حاشيه) برى ”صريح تواتر“، برى ”معنوى تواتر“در. معنوى تواتر ده ايكى قسمدر: برى سكوتىدر. يعنى، سكوت ايله قبول گوستريلمش. مثلا: بر جماعت ايچنده بر آدم، او جماعتڭ نظرى آلتنده بر حادثه‌يى خبر ويرسه، جماعت اونى تكذيب ايتمزسه، سكوت ايله مقابله ايتسه، قبول ايتمش گبى اولور. خصوصًا خبر ويرديگى حادثه‌ده جماعت اونڭله علاقه‌دار اولسه، هم تنقيده مهيّا و خطايى قبول ايتمز و يالانى چوق چركين گورور بر جماعت اولسه، ألبته اونڭ سكوتى او حادثه‌نڭ وقوعنه قوّتلى دلالت ايدر. ايكنجى قسم تواترِ معنوى شودر كه: بر حادثه‌نڭ وقوعنه، مثلا ”بر قِيّه طعام، ايكى يوز آدمى طوق ايتمش“ دينيلسه؛ فقط اونى خبر ويرنلر، آيرى آيرى صورتده خبر ويرييور. برى بر چشيد، برى باشقه بر صورتده، ديگرى باشقه بر شكلده بيان ايدر.. فقط عمومًا، عين حادثه‌نڭ وقوعنه متّفقدرلر. ايشته مطلق حادثه‌نڭ وقوعى؛ متواترِ بِالمعنادر، قطعيدر. إختلافِ صورت ايسه، ضرر ويرمز. هم بعضًا اولور كه؛ خبرِ واحد، بعض شرائط داخلنده تواتر گبى قطعيتى إفاده ايدر. هم بعضًا اولور كه؛ خبرِ واحد خارجى أماره‌لرله قطعيتى إفاده ايدر

---------------------------------------------

(حاشيه : شو رساله‌ده ”تواتر“ لفظى، توركجه ”شايعه“ معناسنده‌كى تواتر دگل، بلكه يقينى إفاده ايدن، يالان إحتمالى اولميان قوّتلى إخباردر