أگر أسبابِ عداوت غلبه چالوب، عداوت حقيقتيله بر قلبده بولونسه؛ او وقت محبّت مجازى اولور، تصنّع و تملّق صورتنه گيرر.

أى إنصافسز آدم! شيمدى باق كه: مؤمن قارداشنه كين و عداوت نه قدر ظلمدر. چونكه ناصلكه سن عادى كوچك طاشلرى، كعبه‌دن داها أهمّيتلى و جبلِ اُحُددن داها بيوك ديسه‌ڭ، چركين بر عقلسزلق ايدرسڭ. عينًا اويله ده: كعبه حرمتنده اولان ايمان و جبلِ اُحُد عظمتنده اولان إسلاميت گبى چوق أوصافِ إسلاميه؛ محبّتى و إتّفاقى ايستديگى حالده، مؤمنه قارشى عداوته سببيت ويرن و عادى طاشلر حكمنده اولان بعض قصوراتى، ايمان و إسلاميته ترجيح ايتمك، او درجه إنصافسزلق و عقلسزلق و پك بيوك بر ظلم اولديغنى عقلڭ وارسه آڭلارسڭ!..

أوت توحيدِ ايمانى، ألبته توحيدِ قلوبى ايستر. و وحدتِ إعتقاد دخى، وحدتِ إجتماعيه‌يى إقتضا ايدر. أوت إنكار ايده‌مزسڭ كه: سن بر آدمله برابر بر طابورده بولونمقله، او آدمه قارشى دوستانه بر رابطه آڭلارسڭ؛ و بر قوماندانڭ أمرى آلتنده برابر بولونديغڭزدن آرقداشانه بر علاقه تلقّى ايدرسڭ. و بر مملكتده برابر بولونمقله اخوّتكارانه بر مناسبت حسّ ايدرسڭ. حالبوكه ايمانڭ ويرديگى نور و شعور ايله و سڭا گوسترديگى و بيلديرديگى أسماءِ إلٰهيه عددنجه وحدت علاقه‌لرى و إتّفاق رابطه‌لرى و اخوّت مناسبتلرى وار. مثلا:

هر ايكيڭزڭ خالقڭز بر، مالكڭز بر، معبوديڭز بر، رازقڭز بر.. بر بر، بيڭه قدر بر بر. هم پيغمبريڭز بر، دينڭز بر، قبله‌ڭز بر.. بر بر، يوزه قدر بر بر. صوڭره كوييڭز بر، دولتڭز بر، مملكتڭز بر.. اونه قدر بر بر. بو قدر بر برلر وحدت و توحيدى، وفاق و إتّفاقى، محبّت و اخوّتى إقتضا ايتديگى و كائناتى و كره‌لرى بربرينه باغلايه‌جق معنوى زنجيرلر بولوندقلرى حالده؛ شقاق و نفاقه، كين و عداوته سببيت ويرن ئورومجك آغى گبى أهمّيتسز و ثباتسز شيلرى ترجيح ايدوب مؤمنه قارشى حقيقى عداوت ايتمك و كين باغلامق؛ نه قدر او رابطۀِ وحدته بر حرمتسزلك و او أسبابِ محبّته قارشى بر إستخفاف و او مناسباتِ اخوّته قارشى نه درجه بر ظلم و إعتساف اولديغنى؛ قلبڭ ئولمه‌مش ايسه، عقلڭ سونمه‌مش ايسه آڭلارسڭ!