O mertebelerden ilmelyakîn mertebesi (Haşiye), çok bürhanlarının kuvvetleriyle binler şübhelere karşı dayanır. Halbuki taklidî iman ise, bir şübheye karşı bazan mağlub olur.

Hem iman-ı tahkikînin bir mertebesi de aynelyakîn derecesidir ki, çok mertebeleri var. Belki esma-i İlahiye adedince tezahür dereceleri var. Bütün kâinatı bir Kur’an gibi okuyabilecek derecesine gelir. Ve bir mertebesi de hakkalyakîndir ki, onun da çok mertebeleri var. Böyle imanlı zâtlara şübehat orduları hücum da etse, bir halt edemez. Ve ülema-i İlm-i Kelâm’ın binler cild kitabları, akla ve mantığa istinaden te’lif edilip, yalnız o marifet-i imaniyenin bürhanlı ve aklî bir yolunu göstermişler. Ve ehl-i hakikatın yüzer kitabları keşfe ve zevke istinaden o marifet-i imaniyeyi daha başka bir tarzda, bir cihette izhar etmişler.

(Haşiye) İlmelyakin: İlim ile yakin hasıl etmek.Yani,bir şeyin vücudunu emareleriyle bilmek.2-Aynelyakin:Göz ile yakın hasıl etmek.Yani,bir şeyi göz ile görerek bilmek.3-Hakkalyakin:Hakikatı ile yakın hasıl etmek.Yani,içine girmekle bilmek.Sevgili Üstadımız Bediüzzaman Hazretlerinden aldığımız ders ile şu üç kelimeyi şöyle izah ederiz:Mesela uzaktan bir duman gördük.Orada bir ateşin yandığını biliriz.İlmelyakin buna denilir.O dumana yakınlaştık,ateşi gözümüz ile gördük;aynelyakin buna denilir.Ateşin nuru içine girip derecesini anladık.Hakkalyakin buna denilir.