Үшіншісі:

нақты қағидасына сүйенер болсақ: "болмыста бірлік, бірегейлік болса, әлбетте ол бір қолдан ғана шыққан." Әсіресе, болмыс асқан тәртіппен, өте дәл өлшемдермен алынған күрделі тіршілікке ие болса, онда оның астан-кестен болған, бір-бірімен қырқыса соқтығысқан, көптеген қолдардан емес, керісінше өте Қадир, Хаким бір қолдан шыққаны белгілі. Солай бола тура, есепсіз әрі меңіреу, мылқау, топас әрі селдей соқтығысқан табиғи себептердің айқыш-уйқыш қолдарына; шексіз мүмкіндіктер, биліктер берілген сәтте себептердің соқырлығы мен атқарар міндеттері арта түседі. Ондай жағдайда оған жүйелі де тыянақты сүйкімді де бірегей болмысты беру, мыңдаған жөнсіздікті бірден мақұлдау сияқты ақымақтық. Муны санамағанның өзінде материал-дық себептердің денеге әсері әлбетте жанасу арқылы жүзеге асады. Алайда табиғи себептер, жан-жануарлардың сыртқы жағына ғана жанаса алады. Әйтсе де олардың қолдары жетпейтін ішкі қурылыс, сыртқы құрылыстан әлдеқайда тыянақты, әрі күрделі, шеберлік жагынан өте керемет. Материалдық себептердің қолдары әсте жетпейтін тіпті сыртқы жағына да толық жанаса алмайтын ұсақ жәндіктердің қурылысы, ірі мақұлықтардың құрылы-сынан шеберлігі тым керемет, жаратылысы жағынан ғажап бейнеде болғандарын көре тұра, бұларды меңіреу әрі сауатсыз, дөрекі де ірі себептер жаратты деу үшін жүз есе көрсоқыр, мың есе керең болу керек.

Ал енді, екінші жолга келетін болсақ: "Тәшәккәлә би нәфсиhи", ягни өздігінен пішімге иеленеді. Бұл сөздің де көптеген жөнсіз жақтары мен ақылға сыймайтын аңыз жақтары бар. Мысал ретінде үшеуін баяндаймыз.