هم يگرمى آلتنجى سوز اولان ”رسالۀِ قدر“ده ”ايمان بِالقدر“ ركننى إثبات ايدن بتون دليللر؛ طولاييسيله حشره و نشرِ صحفه و ميزانِ أكبردهكى موازنۀِ أعماله دلالت ايدرلر. چونكه هر شيئڭ مقدّراتنى گوزيمز اوڭنده نظام و ميزان لوحهلرنده قيد ايتمك و هر ذىحياتڭ سرگذشتِ حياتيهلرينى قوّۀِ حافظهلرنده و چكردكلرنده و سائر ألواحِ مثاليهده يازمق و هر ذىروحڭ، خصوصًا إنسانلرڭ دفترِ أعماللرينى ألواحِ محفوظهده تثبيت ايتمك، گچيرمك؛ ألبته اويله محيط بر قدر و حكيمانه بر تقدير و مدقّقانه بر قيد و حفيظانه بر كتابت؛ آنجق محكمۀِ كبراده عمومى بر محاكمه نتيجهسنده دائمى بر مكافات و مجازات ايچون اولابيلير. يوقسه او إحاطهلى و اينجهدن اينجه اولان قيد و محافظه؛ بتون بتون معناسز، فائدهسز قالير؛ حكمته و حقيقته منافى اولور. هم حشر گلمزسه؛ قدر قلميله يازيلان بو كتابِ كائناتڭ بتون محقّق معنالرى بوزولور كه، هيچ بر جهتِ إمكانى اولاماز و او إحتمال، بو كائناتڭ وجودينى إنكار گبى بر محال، بلكه بر هذيان اولور.
الحاصل: ايمانڭ بش ركنى بتون دليللريله، حشر و نشرڭ وقوعنه و وجودينه و دارِ آخرتڭ وجودينه و آچيلمهسنه دلالت ايدوب ايسترلر و شهادت ايدوب طلب ايدرلر. ايشته حقيقتِ حشريهنڭ عظمتنه تام موافق بويله عظمتلى و صارصيلماز ديركلرى و برهانلرى بولونديغى ايچوندر كه؛ قرآنِ معجز البيانڭ همان همان اوچدن بريسى حشر و آخرتى تشكيل ايدييور و اونى بتون حقائقنه تمل طاشى و اُسّ الأساس ياپييور و هر شيئى اونڭ اوستنه بنا ايدييور.