طوقوزنجيسى: عجز و ضعفڭ، فقر و إحتياجڭ ئولچوسيله قدرتِ إلٰهيه و غناىِ ربّانيه‌نڭ درجاتِ تجلّياتنى آڭلامقدر. ناصلكه آجلغڭ درجه‌لرى نسبتنده و إحتياجڭ أنواعى مقدارنجه، طعامڭ لذّتى و درجاتى و چشيدلرى آڭلاشيلير. اونڭ گبى سن ده نهايتسز عجزڭ و فقرڭله، نهايتسز قدرت و غناىِ إلٰهيه‌نڭ درجاتنى فهم ايتمه‌ليسڭ. ايشته سنڭ حياتڭڭ غايه‌لرى، إجمالاً بونلر گبى أمرلردر.

شيمدى كندى حياتڭڭ ماهيتنه باق كه، او ماهيتڭڭ إجمالى شودر:

أسماءِ إلٰهيه‌يه عائد غرائبڭ فهرسته‌سى، هم شئون و صفاتِ إلٰهيه‌نڭ بر مقياسى، هم كائناتده‌كى عالملرڭ بر ميزانى، هم بو عالمِ كبيرڭ بر ليسته‌سى، هم شو كائناتڭ بر خريطه‌سى، هم شو كتابِ أكبرڭ بر فذلكه‌سى، هم قدرتڭ گيزلى دفينه‌لرينى آچاجق بر آناختار كولچه‌سى، هم موجوداته سرپيلن و أوقاته طاقيلان كمالاتنڭ بر أحسنِ تقويميدر. ايشته ماهيتِ حياتڭ بونلر گبى أمرلردر.

شيمدى سنڭ حياتڭڭ صورتى و طرزِ وظيفه‌سى شودر كه:

حياتڭ بر كلمۀِ مكتوبه‌در. قلمِ قدرتله يازيلمش حكمت‌نما بر سوزدر. گورونوب و ايشيديلوب، أسماءِ حسنى‌يه دلالت ايدر. ايشته حياتڭڭ صورتى بو گبى أمرلردر.

شيمدى حياتڭڭ سرِّ حقيقتى شودر كه: تجلّئِ أحديته، جلوۀِ صمديته آيينه‌لكدر. يعنى بتون عالمه تجلّى ايدن أسمانڭ نقطۀِ محراقيه‌سى حكمنده بر جامعيتله ذاتِ أحدِ صمده آيينه‌لكدر.

شيمدى حياتڭڭ سعادت ايچنده‌كى كمالى ايسه: سنڭ حياتڭڭ آيينه‌سنده تمثّل ايدن شمسِ أزلينڭ أنوارينى حسّ ايدوب سومكدر. ذى‌شعور اولارق اوڭا شوق گوسترمكدر. اونڭ محبّتيله كندندن گچمكدر. قلبڭ گوز ببگنده عكسِ نورينى يرلشديرمكدر. ايشته بو سردندر كه، سنى أعلاىِ علّيّينه چيقاران بر حديثِ قدسينڭ مئالِ شريفى اولان: {مَنْ نَه گُنْجَمْ دَرْ سَمٰوَات و زَمِينْ ❊ اَزْ عَجَبْ گُنْجَمْ بَقَلْبِ مُؤْمِنِينْ} دينلمشدر.