أى بنى إسرائيل و أى بنى آدم! سزلره نه اولمش كه: قلبلريڭز طاشدن داها جامد و داها زياده قاتيلاشمشدر. زيرا گورمييور ميسڭز كه، او پك سرت و پك جامد و طوپراق آلتنده بر طبقۀِ عظيمه تشكيل ايدن او قوجه طاشلر، او قدر أوامرِ إلٰهيه‌يه قارشى مطيع و مسخّر و إجراآتِ ربّانيه آلتنده او قدر يوموشاق و أمربردر كه، هواده آغاجلرڭ تشكيلنده تصرّفاتِ إلٰهيه نه درجه سهولتله جريان ايدييور. اويله ده؛ تحت الزمين و او سرت، صاغير طاشلرده او درجه سهولت و إنتظام ايله، حتّى طمارلره قارشى قانڭ جولانى گبى منتظم صو جدوللرى (حاشيه) و صو طمارلرى، كمالِ حكمتله او طاشلرده مقاومت گورميه‌رك جريان ايدييور. هم هواده نباتات و آغاجلرڭ داللرينڭ سهولتله صورتِ إنتشارى گبى؛ او درجه سهولتله كوكلرڭ نازك طمارلرى، ير آلتنده‌كى طاشلرده ممانعت گورميه‌رك أوامرِ إلٰهى ايله منتظمًا إنتشار ايتديگنى قرآن إشارت ايدييور و گنيش بر حقيقتى، شو آيتله درس ويرييور و او درس ايله، او قساوتلى قلبلره بو معنايى ويرييور و رمزًا دييور:

أى بنى إسرائيل و أى بنى آدم! ضعف و عجزيڭز ايچنده ناصل بر قلب طاشييورسڭز كه، اويله بر ذاتڭ أوامرينه قارشى او قلب قساوتله مقاومت ايدييور. حالبوكه او قوجه سرت طاشلرڭ طبقۀِ معظّمه‌سى، او ذاتڭ أوامرى اوڭنده كمالِ إنقيادله قراڭلقده نازك وظيفه‌لرينى مكمّل ايفا ايدييورلر. إطاعتسزلك گوسترميورلر. بلكه او طاشلر، طوپراق اوستنده بولونان بتون ذوى الحياته، آبِ حياتله برابر سائر مدارِ حياتلرينه اويله بر خزينه‌دارلق ايدييور و اويله بر عدالتله تقسيماته وسيله‌در و اويله بر حكمتله توزيعاته واسطه اولويور كه، حكيمِ ذو الجلالڭ دستِ قدرتنده، بالمومى گبى و بلكه هوا گبى يوموشاقدر، مقاومتسزدر و عظمتِ قدرتنه قارشى سجده‌ده‌در. زيرا طوپراق اوستنده مشاهده ايتديگمز شو مصنوعاتِ منتظمه و شو حكمتلى و عنايتلى تصرّفاتِ إلٰهيه مِثللو، زمين آلتنده عينًا جريان ايدييور. بلكه حكمةً داها عجيب و إنتظامجه داها غريب بر صورتده حكمت و عنايتِ إلٰهيه تجلّى ايدييور. باقڭز! أڭ سرت و حسسز او قوجه طاشلر، ناصل بالمومى گبى أوامرِ تكوينيه‌يه قارشى يوموشاقلق گوسترييورلر و مأمورِ إلٰهى اولان او لطيف صولره، او نازك كوكلره، او ايپك گبى طمارلره او درجه مقاومتسز و قساوتسزدر. گويا بر عاشق گبى، او لطيف و گوزللرڭ تماسيله قلبنى پارچه‌لايور، يوللرنده طوپراق اولويور.

--------------------------------------------

   (حاشيه : أوت، زمين دينلن محتشم و سيّار سرايڭ تمل طاشى اولان طاش طبقه‌سنڭ فاطرِ ذو الجلال طرفندن توظيف ايديلن أڭ مهمّ اوچ وظيفه‌يى بيان ايتمك، آنجق قرآنه ياقيشير.     ايشته برنجى وظيفه‌سى: طوپراغڭ، قدرتِ ربّانيه ايله نباتاته آنالق ايدوب يتيشديرديگى گبى، قدرتِ إلٰهيه ايله طاش دخى طوپراغه دايه‌لك ايدوب يتيشديرييور.     ايكنجى وظيفه‌سى: زمينڭ بدننده دورانِ دم حكمنده اولان صولرڭ منتظم جولاننه خدمتيدر.     اوچنجى وظيفۀِ فطريه‌سى: چشمه‌لرڭ و ايرماقلرڭ، عيون و أنهارڭ منتظم بر ميزان ايله ظهور و دواملرينه خزينه‌دارلق ايتمكدر. أوت طاشلر، بتون قوّتيله و آغزلرينڭ طولوسيله آقيتدقلرى آبِ حيات صورتنده، دلائلِ وحدانيتى زمين يوزينه يازوب سرپيور.