ايكنجى سؤال: دييورلر كه: أهلِ ولايت و أصحابِ كمالات، دنيايى ترك ايتمشلر. حتّى حديثده وار كه: ”دنيا محبّتى بتون خطالرڭ باشيدر.“ حالبوكه صحابه‌لر دنيايه پك چوق گيرمشلر؛ تركِ دنيا دگل، بلكه بر قسم صحابه، او زمانڭ أهلِ مدنيتندن داها ايلرى گيتمشلر. ناصل اولويور كه، بويله صحابه‌لرڭ أڭ أدناسنه، أڭ بيوك بر ولى قدر قيمتى وار، دييورسڭز؟

الجواب: اوتوز ايكنجى سوزڭ ايكنجى و اوچنجى موقفلرنده غايت قطعى إثبات ايديلمشدر كه: دنيانڭ آخرته باقان يوزيله، أسماءِ إلٰهيه‌يه مقابل اولان يوزينى سومك؛ سببِ نقصانيت دگل، بلكه مدارِ كمالدر و او ايكى يوزده نه قدر ايلرى گيتسه، داها زياده عبادت و معرفت اللّٰهده ايلرى گيدر. صحابه‌لرڭ دنياسى ايسه، ايشته او ايكى يوزده‌در. دنيايى آخرت مزرعه‌سى گوروب، أكوب بيچمشلر. موجوداتى، أسماءِ إلٰهيه‌نڭ آيينه‌سى گوروب، مشتاقانه تماشا ايدوب باقمشلر. فناءِ دنيا ايسه، فانى يوزيدر كه، إنسانڭ هوساتنه باقار.

اوچنجى سؤال: طريقتلر، حقيقتلرڭ يوللريدر. طريقتلرڭ ايچرسنده أڭ مشهور و أڭ يوكسك و جادّۀِ كبرا إدّعا اولونان طريقِ نقشبندى حقّنده، او طريقتڭ قهرمانلرندن و إماملرندن بعضلرى أساسنى بويله تعريف ايتمشلر. ديمشلر كه:

دَرْ طَرِيقِ نَقْشِبَنْدِى لاَزِمْ اٰمَدْ چَارْ تَرْكْ :

تَرْكِ دُنْيَا تَرْكِ عُقْبٰى تَرْكِ هَسْتِى تَرْكِ تَرْكْ

يعنى، طريقِ نقشيده درت شيئى بيراقمق لازم. هم دنيايى، هم نفس حسابنه آخرتى دخى مقصودِ حقيقى ياپمامق، هم وجودينى اونوتمق، هم عُجْبه، فخره گيرمه‌مك ايچون بو تركلرى دوشونمه‌مكدر. ديمك حقيقى معرفت اﷲ و كمالاتِ إنسانيه تركِ ماسوا ايله اولور؟