برنجى تمثيل: مثلا شفّاف پارلاق بر ذرّه‌جك، بِالذّات كندى باشيله قالسه بر كبريت باشى قدر بر نور ايچنده يرلشمز و اوڭا مصدر اولاماز. كندى جِرمى قدر و ماهيتى مقدارنجه بِالأصاله جزئى ذرّه گبى بر نورى اولابيلير. فقط او ذرّه‌جك، گونشه إنتساب ايدوب اوڭا قارشى گوزينى آچوب باقسه؛ او وقت او قوجه گونشى ضياسيله، ألوانِ سبعه‌سيله، حرارتيله حتّى مسافه‌سيله ايچنه آلابيلير و بر نوع تجلّئِ أعظمنه مظهر اولور. ديمك او ذرّه كندى كندينه قالسه، بر ذرّه قدر آنجق ايش گوره‌بيلير. أگر گونشه مأمور و منسوب و مرآت صاييلسه؛ گونش گبى، گونشڭ إجراآتنده‌كى بر قسم جزئى نمونه‌لرينى گوستره‌بيلير.

ايشته {وَ ِﷲِ الْمَثَلُ اْلاَعْلٰى} هر بر موجود، حتّى هر بر ذرّه، أگر كثرته و شركه و أسبابه و طبيعته و كندى كندينه إسناد ايديلسه؛ او وقت هر بر ذرّه، هر بر موجود، يا بر علمِ محيط و قدرتِ مطلقه صاحبى اولمالى وياخود حدسز معنوى ماكينه و مطبعه‌لر، ايچنده تشكّل ايتملى؛ تا اوڭا توديع ايديلن عجيب وظيفه‌لرى ياپابيلسين. أگر او ذرّه‌لر واحدِ أحده إسناد ايديلسه؛ او وقت هر بر مصنوع، هر بر ذرّه اوڭا منسوب اولور، اونڭ مأمورى حكمنه گچر. شو إنتسابى اونى تجلّى‌يه مظهر ايدر. بو مظهريت و إنتسابله، نهايتسز بر علم و قدرته إستناد ايدر. خالقنڭ قوّتيله، ميليونلر دفعه قوّتِ ذاتيسندن فضله ايشلرى، وظيفه‌لرى؛ او إنتساب و إستناد سرّيله ياپار.