دردنجيسى: رؤيا اوچ نوعدر: ايكيسى، تعبيرِ قرآنله {اَضْغَاثُ اَحْلاَمٍ} ده داخلدر؛ تعبيره دگمييور. معناسى وارسه ده أهمّيتى يوق. يا مزاجڭ إنحرافندن قوّۀِ خياليه شخصڭ خسته‌لغنه گوره بر تركيبات، تصويرات ياپييور؛ ياخود گوندوز ويا داها أوّل، حتّى بر ايكى سنه أوّل عين وقتده باشنه گلن مهيّج حادثاتى، خيال تخطّر ايدر؛ تعديل و تصوير ايدر، باشقه بر شكل ويرر. ايشته بو ايكى قسم {اَضْغَاثُ اَحْلاَمٍ} در، تعبيره دگمييور.

اوچنجى قسم كه، رؤياىِ صادقه‌در. او طوغريدن طوغرى‌يه ماهيتِ إنسانيه‌ده‌كى لطيفۀِ ربّانيه، عالمِ شهادتله باغلانان و او عالمده طولاشان طويغولرڭ قپانمسيله و طورماسيله، عالمِ غيبه قارشى بر مناسبت بولور، بر منفذ آچار. او منفذ ايله، وقوعه گلمگه حاضرلانان حادثه‌لره باقار و لوحِ محفوظڭ جلوه‌لرى و مكتوباتِ قدريه‌نڭ نمونه‌لرى نوعندن بريسنه راست گلير، بعض واقعاتِ حقيقيه‌يى گورور. و او واقعاتده، بعضًا خيال تصرّف ايدر، صورت لباسلرى گيديرر. بو قسمڭ چوق أنواعى و طبقاتى وار. بعض عينًا گورديگى گبى چيقار، بعضًا بر اينجه پرده آلتنده چيقييور، بعضًا قالينجه بر پرده ايله صاريلييور.

حديثِ شريفده گلمش كه: رسولِ أكرم عليه الصلاة والسلامڭ بدايتِ وحيده گورديگى رؤيالر؛ صبحڭ إنكشافى گبى ظاهر، آچيق، طوغرى چيقييوردى.

بشنجيسى: رؤياىِ صادقه، حسِّ قبل الوقوعڭ فضله إنكشافيدر. حسِّ قبل الوقوع ايسه، هركسده جزئى كلّى واردر. حتّى حيوانلرده دخى واردر. حتّى بر زمان بن، بو حسِّ قبل الوقوعى، ظاهرى و باطنى مشهور طويغولره علاوه اولارق، إنسانده و حيوانده ”سائقه“ و ”شائقه“ ناميله عين ”سامعه“ و ”باصره“ گبى ايكى حسِّ آخَرى علمًا بولمشدم. أهلِ ضلالت و أهلِ فلسفه، او غيرِ مشهور حسلره؛ (خطا ايده‌رك) أحمقجه‌سنه ”سَوقِ طبيعى“ دييورلر. حاشا سَوقِ طبيعى دگل، بلكه بر نوع إلهامِ فطرى اولارق إنسان و حيوانى قدرِ إلٰهى سَوق ايدييور. مثلا: كدى گبى بعض حيوان؛ گوزى كور اولديغى وقت، او سَوقِ قدرى ايله گيدر، گوزينه علاج اولان بر اوتى بولور، گوزينه سورر، ايى اولور.