جنابِ حق، تين و زيتون ايله قَسَم واسطه‌سيله، عظمتِ قدرتنى و كمالِ رحمتنى و بيوك نعمتلرينى إخطار ايده‌رك، أسفلِ سافلين طرفنه گيدن إنسانڭ يوزينى او طرفدن چويروب، شكر و فكر و ايمان و عملِ صالح ايله تا أعلاىِ علّيّينه قدر ترقّياتِ معنويه‌يه مظهر اولابيلمه‌سنه إشارت ايدييور. نعمتلر ايچنده تين و زيتونڭ تخصيصنڭ سببى؛ او ايكى ميوه‌نڭ چوق مبارك و نافع اولماسى و خلقتلرنده ده، مدارِ دقّت و نعمت چوق شيلر بولونماسيدر. چونكه حياتِ إجتماعيه و تجاريه و تنويريه و غداىِ إنسانيه ايچون زيتون أڭ بيوك بر أساس تشكيل ايتديگى گبى؛ اينجيرڭ خلقتى، ذرّه گبى بر چكردكده قوجه اينجير آغاجنڭ جهازاتنى صاقلايوب درج ايتمك گبى، بر خارقه معجزۀِ قدرتى گوسترديگى گبى؛ طعمنده، منفعتنده و أكثر ميوه‌لره مخالف اولارق دوامنده و داها سائر منافعنده‌كى نعمتِ إلٰهيه‌يى قَسَم ايله خاطره گتيرييور. بوڭا مقابل، إنسانى ايمان و عملِ صالحه چيقارمق و أسفلِ سافلينه دوشورمه‌مك ايچون بر درس ويرييور.

اوچنجى نكته: سوره‌لرڭ باشلرنده‌كى حروفِ مقطّعه إلٰهى بر شفره‌در. خاص عبدينه، اونلرله بعض إشارتِ غيبيه ويرييور. او شفره‌نڭ مفتاحى، او عبدِ خاصده‌در، هم اونڭ ورثه‌سنده‌در. قرآنِ حكيم مادام هر زمان و هر طائفه‌يه خطاب ايدييور؛ هر عصرڭ هر طبقه‌سنڭ حصّه‌سنى جامع چوق متنوّع وجوهلرى، معنالرى اولابيلير. سلفِ صالحين ايسه، أڭ خالص پارچه اونلرڭدر كه، بيان ايتمشلر. أهلِ ولايت و تحقيق، سير و سلوكِ روحانيه‌يه عائد چوق معاملاتِ غيبيه إشاراتنى اونلرده بولمشلر. إشارات الإعجاز تفسيرنده، ”البقره“ سوره‌سنڭ باشنده، إعجازِ بلاغت نقطه‌سنده بر نبذه اونلردن بحث ايتمشز؛ مراجعت ايديلسين.

دردنجى نكته: قرآنِ حكيمڭ حقيقى ترجمه‌سى قابل اولماديغنى يگرمى بشنجى سوز إثبات ايتمشدر. هم معنوى إعجازنده‌كى علويتِ اُسلوب ايسه، ترجمه‌يه گلمز. معنوى إعجازنده اولان علويتِ اُسلوب جهتندن گلن ذوق و حقيقتى بيان و إفهام ايتمك پك مشكل. فقط يولى گوسترمك ايچون بر ايكى جهته إشارت ايده‌جگز. شويله كه: