هم مقامِ إثباتڭ أڭ لطيف مثاللرندن: {يٰس ❊ وَ الْقُرْاٰنِ الْحَكِيمِ ❊ اِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ} دير. يعنى، ”حكمتلى قرآنه قَسَم ايدرم، سن رسوللردنسڭ.“ شو قَسَم إشارت ايدر كه، رسالتڭ حجّتى او درجه يقينى و حقدر كه، حقّانيتده مقامِ تعظيم و حرمته چيقمش كه، اونڭله قَسَم ايديلييور. ايشته شو إشارت ايله دير: ”سن رسولسڭ. چونكه سنڭ ألڭده قرآن وار. قرآن ايسه، حقدر و حقّڭ كلاميدر. چونكه ايچنده حقيقى حكمت، اوستنده سكّۀِ إعجاز وار.“

هم مقامِ إثباتڭ ايجازلى و إعجازلى مثاللرندن شو: {قَالَ مَنْ يُحْيِى الْعِظَامَ وَهِىَ رَمِيمٌ ❊ قُلْ يُحْيِيهَا الَّذِى اَنْشَأَهَا اَوَّلَ مَرَّةٍ وَهُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَلِيمٌ} يعنى؛ إنسان دير: ”چورومش كميكلرى كيم ديريلته‌جك؟“ سن دى: ”كيم اونلرى بدايةً إنشا ايدوب حيات ويرمش ايسه، او ديريلته‌جك.“ اوننجى سوزڭ طوقوزنجى حقيقتنڭ اوچنجى تمثيلنده تصوير ايديلديگى گبى؛ بر ذات، گوز اوڭنده بر گونده يڭيدن بيوك بر اوردويى تشكيل ايتديگى حالده، برى ديسه: ”شو ذات، أفرادى إستراحت ايچون طاغلمش اولان بر طابورى بر بورو ايله طوپلار. طابور نظامى آلتنه گتيره‌بيلير.“ سن أى إنسان، ديسه‌ڭ؛ ”اينانمام.“ نه قدر ديوانه‌جه بر إنكار اولديغنى بيليرسڭ. عينًا اونڭ گبى هيچدن، يڭيدن اوردو‌مثال بتون حيوانات و سائر ذى‌حياتڭ طابورمثال جسدلرينى كمالِ إنتظامله و ميزانِ حكمتله او بدنلرڭ ذرّاتنى و لطائفنى ”أمرِ كُنْ فَيَكُونُ“ ايله قيد ايدوب يرلشديرن و هر قرنده حتّى هر بهارده روىِ زمينده يوز بيڭلر اوردو‌مثال ذوى الحيات أنواعلرينى، طائفه‌لرينى ايجاد ايدن بر ذاتِ قديرِ عليم، طابورمثال بر جسدڭ نظامى آلتنه گيرمكله بربريله طانيشمش ذرّاتِ أساسيه و أجزاىِ أصليه‌يى بر صيحه ايله صورِ إسرافيلڭ بوروسيله ناصل طوپلايه‌بيلير؟ إستبعاد صورتنده دينلير مى؟ دينلسه، أبلهجه‌سنه بر ديوانه‌لكدر.