ايشته شو حروفڭ بو ذكرنده خارق العاده بو وضعيتِ منتظمه ايله و او مناسبتِ خفيه ايله و او گوزل إنتظام و او دقيق و اينجه نظم و إنسجام ايله ايكى كرّه ايكى درت ايدر درجه‌ده گوسترر كه؛ بشر فكرينڭ حدّى دگل كه، شونى ياپابيلسين. تصادف ايسه محالدر كه، اوڭا قاريشسين. ايشته شو وضعيتِ حروفده‌كى إنتظامِ عجيب و نظامِ غريب، سلاست و فصاحتِ لفظيه‌يه مدار اولديغى گبى، داها گيزلى چوق حكمتلرى بولونه‌بيلير. مادام حروفاتنده بويله إنتظام گوزه‌تلمش. ألبته كلمه‌لرنده، جمله‌لرنده، معنالرنده اويله أسرارلى بر إنتظام، اويله أنوارلى بر إنسجام گوزه‌تلمش كه، گوز گورسه ”ما شاء اﷲ“، عقل آڭلاسه ”بارك اﷲ“ دييه‌جك.

بشنجى نقطه: بياننده‌كى براعتدر. يعنى، تفوّق و متانت و حشمتدر. ناصلكه نظمنده جزالت، لفظنده فصاحت، معناسنده بلاغت، اُسلوبنده بداعت وار. بياننده دخى فائق بر براعت واردر. أوت ترغيب و ترهيب، مدح و ذمّ، إثبات و إرشاد، إفحام و إفهام گبى بتون أقسامِ كلاميه‌ده و طبقاتِ خطابيه‌ده بياناتِ قرآنيه أڭ يوكسك مرتبه‌ده‌در.

مثلا: مقامِ ترغيب و تشويقده حدسز مثاللرندن، مثلا سورۀِ {هَلْ اَتٰى عَلَى اْلاِنْسَانِ} ده بياناتى، (حاشيه) آبِ كوثر گبى خوش، سلسبيل چشمه‌سى گبى سلاستله آقار، جنّت ميوه‌لرى گبى طاتلى، حورى لباسى گبى گوزلدر.

مقامِ ترهيب و تهديدده پك چوق مثاللرندن مثلا: {هَلْ اَتٰيكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ} سوره‌سنڭ باشنده بياناتِ قرآنيه أهلِ ضلالتڭ صماخنده قاينايان رصاص گبى، دماغنده ياقان آتش گبى، طماغنده يانان زقّوم گبى، يوزنده صالديران جهنّم گبى، معده‌سنده آجى، تيكنلى ضريع گبى تأثير ايدر. أوت بر ذاتڭ تهديدينى گوسترن جهنّم گبى بر عذاب مأمورى، ئوفكه‌سندن و غيظندن پارچه‌لانمق وضعيتنى آلماسى و {تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ} سويله‌مسى، سويلتمسى، او ذاتڭ ترهيبى نه درجه دهشتلى اولديغنى گوسترر.

--------------------------------------------------

  (حاشيه: شو اُسلوبِ بيان، او سوره‌نڭ مئالنڭ لباسنى گيمش