سوزلر | يگرمى بشنجى سوز | 525
(485-611)

مثلا: {فَاعْلَمْ اَنَّهُ لاَ اِلٰهَ اِلاَّ اﷲُ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ} آيتى، او قدر وجوهى وار و او درجه مراتبى وار كه، بتون طبقاتِ أوليا، بتون سلوكلرنده و مرتبه‌لرنده شو آيته إحتياجلرينى گوروب اوندن كندى مرتبه‌سنه لايق بر غداىِ معنوى، بر تازه معنا آلمشلر. چونكه ”اﷲ“ بر إسمِ جامع اولديغندن أسماءِ حسنى عددنجه توحيدلر، ايچنده بولونور. {اَىْ لاَ رَزَّاقَ اِلاَّ هُوَ ❊ لاَ خَالِقَ اِلاَّ هُوَ ❊ لاَ رَحْمٰنَ اِلاَّ هُوَ} و هكذا.


هم مثلا: قصصِ قرآنيه‌دن قصّۀِ موسى عليه السلام، عادتا عصاىِ موسى عليه السلام گبى بيڭلر فائده‌لرى وار. او قصّه‌ده، هم پيغمبر عليه الصلاة والسلامى تسكين و تسلّى، هم كفّارى تهديد، هم منافقلرى تقبيح، هم يهوديلرى توبيخ گبى چوق مقاصدى، پك چوق وجوهى واردر. اونڭ ايچون سوره‌لرده تكرار ايديلمشدر. هر يرده بتون مقصدلرى إفاده ايله برابر يالڭز بريسى مقصودِ بِالذّات اولور، ديگرلرى اوڭا تابع قاليرلر.


أگر ديسه‌ڭ: ”گچمش مثاللرده‌كى بتون معنالرى ناصل بيله‌جگز كه، قرآن اونلرى إراده ايتمش و إشارت ايدييور؟“


الجواب: مادام قرآن بر خطبۀِ أزليه‌در. هم مختلف، طبقه طبقه اولارق عصرلر اوزرنده و آرقه‌سنده اوطوروب ديزيلمش بتون بنى آدمه خطاب ايدييور، درس ويرييور. ألبته او مختلف أفهامه گوره متعدّد معنالرى درج ايدوب إراده ايده‌جكدر و إراده‌سنه أماره‌لرى وضع ايده‌جكدر. أوت ”إشارات الإعجاز“ده شوراده‌كى معنالر مِثللو كلماتِ قرآنيه‌نڭ متعدّد معنالرينى علمِ صرف و نحوڭ قاعده‌لريله و علمِ بيان و فنِّ معانى‌نڭ دستورلريله، فنِّ بلاغتڭ قانونلريله إثبات ايديلمشدر. بونڭله برابر علومِ عربيه‌جه صحيح و اصولِ دينيه‌جه حق اولمق شرطيله و فنِّ معانيجه مقبول و علمِ بيانجه مناسب و بلاغتجه مستحسن اولان بتون وجوه و معانى، أهلِ إجتهاد و أهلِ تفسير و أهلِ اصول الدين و أهلِ اصول الفقهڭ إجماعيله و إختلافلرينڭ شهادتيله قرآنڭ معنالرندندرلر. او معنالره، درجه‌لرينه گوره برر أماره وضع ايتمشدر. يا لفظيه‌در، يا معنويه‌در. او معنويه ايسه، يا سياق ويا سباقِ كلامدن ويا باشقه آيتدن برر أماره او معنايه إشارت ايدر. بر قسمى يگرمى و اوتوز و قرق و آلتمش، حتّى سكسان جلد اولارق محقّقلر طرفندن يازيلان يوز بيڭلر تفسيرلر، قرآنڭ جامعيت و خارقيتِ لفظيه‌سنه قطعى بر برهانِ باهردر. هر نه ايسه... بز شو سوزده هر بر معنايه دلالت ايدن أماره‌يى قانونيله، قاعده‌سيله گوسترسه‌ك سوز چوق اوزانير. اونڭ ايچون قيصه كسوب قسمًا ”إشارات الإعجاز“ه حواله ايدرز.


سس يوق