برنجى وجه: إجتهادده يعنى إستنباطِ أحكامده، يعنى جنابِ حقّڭ مرضياتنى كلامندن آڭلامقده، صحابه‌لره يتيشيلمز. چونكه او زمانده‌كى او بيوك إنقلابِ إلٰهى، مرضياتِ ربّانيه‌يى و أحكامِ إلٰهيه‌يى آڭلامق اوزره دونردى. بتون أذهان، إستنباطِ أحكامه متوجّه ايدى. بتون قلبلر، ”ربّمزڭ بزدن ايستديگى نه‌در؟“ دييه مراق ايدردى. أحوالِ زمان، بو حالى إشمام و إحساس ايده‌جك بر طرزده جريان ايدييوردى. محاورات، بو معنالرى تضمّن ايده‌رك وقوع بولويوردى. ايشته بونڭ ايچون هر شى و هر حال و محاوره‌لر و صحبتلر و حكايه‌لر، بتون او معنالرى بر درجه درس ويره‌جك بر طرزده جريان ايتديگندن؛ صحابه‌نڭ إستعدادينى تكميل و فكرلرينى تنوير ايتديگندن؛ إجتهاد و إستنباطده إستعدادى كبريت درجه‌سنده نورلانمغه حاضر اولديغندن؛ بر گونده ويا بر آيده قزانديغى مرتبۀِ إستنباط و إجتهادى، او صحابه‌نڭ درجۀِ ذكاوتنده و إستعدادنده اولان بر آدم، شو زمانده اون سنه‌ده، بلكه يوز سنه‌ده قزانميه‌جقدر. چونكه شيمدى سعادتِ أبديه‌يه بدل، سعادتِ دنيويه مدارِ نظردر. بشرڭ نظرِ دقّتى، باشقه مقصدلره متوجّهدر. توكّلسزلك ايچنده دردِ معيشت، روحه سرسملك و فلسفۀِ طبيعيه و مادّيه عقله كورلك ويرديگندن؛ بشرڭ محيطِ إجتماعيسى، او شخصڭ ذهننه و إستعدادينه، إجتهاد خصوصنده قوّت ويرمديگى گبى، تشتّت ويرييور، طاغيتييور. يگرمى يدنجى سوزڭ إجتهاد بحثنده، سفيان ابن عُيينه ايله اونڭ ذكاوتى درجه‌سنده برينڭ موازنه‌سنده إثبات ايتمشز كه؛ سفيانڭ اون سنه‌ده قزانديغنى، اوته‌كى يوز سنه‌ده قزانه‌ميور.

ايكنجى وجه: صحابه‌لرڭ قربيتِ إلٰهيه نقطه‌سنده‌كى مقاملرينه ولايت آياغيله يتيشيلمز. چونكه جنابِ حق بزه أقربدر و هر شيدن داها زياده ياقيندر. بز ايسه، اوندن نهايتسز اوزاغز. اونڭ قربيتنى قزانمق ايكى صورتله اولور. بريسى: أقربيتڭ إنكشافيله‌در كه، نبوّتده‌كى قربيت اوڭا باقار و نبوّت وراثتى و صحبتى جهتيله صحابه‌لر او سرّه مظهردرلر. ايكنجى صورت: بعديتمز نقطه‌سنده قطعِ مراتب ايدوب بر درجه قربيته مشرّف اولمقدر كه، أكثر سير و سلوكِ ولايت اوڭا گوره و سيرِ أنفسى و سيرِ آفاقى بو صورتله جريان ايدييور. ايشته برنجى صورت صِرف وهبيدر، كسبى دگل؛ إنجذابدر، جذبِ رحمانيدر و محبوبيتدر. يول قيصه‌در، فقط چوق متين و چوق يوكسكدر و چوق خالصدر و گولگه‌سزدر. ديگرى؛ كسبيدر، اوزوندر، گولگه‌ليدر. عجائب خارقه‌لرى چوق ايسه ده؛ قيمتجه قربيتجه أوّلكيسنه يتيشه‌مز. مثلا: ناصلكه دونكى گونه، بوگون يتيشمك ايچون ايكى يول وار. برنجيسى: زمانڭ جرياننه تابع اولميه‌رق، بر قوّتِ قدسيه ايله؛ فوق الزمان چيقوب، دونى بوگون گبى حاضر گورمكدر. ايكنجيسى: بر سنه قطعِ مسافه ايدوب، دونوب طولاشوب، دونه گلمكدر؛ فقط، ينه دونى ألده طوته‌ميور، اونى بيراقوب گيدييور. اويله ده، ظاهردن حقيقته گچمك ايكى صورتله‌در. برى: طوغريدن طوغرى‌يه حقيقتڭ إنجذابنه قاپيلوب، طريقت برزخنه گيرمه‌دن، حقيقتى عينِ ظاهر ايچنده بولمقدر. ايكنجيسى: چوق مراتبدن سير و سلوك صورتيله گچمكدر. أهلِ ولايت، چندان فناءِ نفسه موفّق اولورلر، نفسِ أمّاره‌يى ئولديررلر. ينه صحابه‌يه يتيشه‌ميورلر. چونكه صحابه‌لرڭ نفسلرى تزكيه و تطهير ايديلديگندن؛ نفسڭ ماهيتنده‌كى جهازاتِ كثيره ايله، عبوديتڭ أنواعنه و شكر و حمدڭ أقسامنه داها زياده مظهردرلر. فناءِ نفسدن صوڭره، عبوديتِ أوليا بساطت پيدا ايدر.