ايشته ذىحياتدهكى مشهور حواسِّ ظاهره و باطنه طويغولرندن باشقه، غيرِ مشعور سائقه و شائقه حسلريله برابر او آرى، دنيانڭ أكثر أنواعيله إختصاص و اُنسيت و مبادله و تصرّفه صاحب اولور. ايشته أڭ كوچك ذىحياتده حيات بويله تأثيرينى گوسترسه، ألبته حيات طبقۀِ إنسانيه اولان أڭ يوكسك مرتبهيه چيقدقجه، اويله بر إنبساط و إنكشاف و تنوّر ايدر كه؛ حياتڭ ضياسى اولان شعور ايله، عقل ايله بر إنسان كندى خانهسندهكى اوطهلرده گزديگى گبى، او ذىحيات كندى عقلى ايله عوالمِ علويهده و روحيهده و جسمانيهده گزر. يعنى، او ذىشعور و ذىحيات معنًا او عالملره مسافر گيتديگى گبى، او عالملر دخى او ذىشعورڭ مرآتِ روحنه مسافر اولوب، إرتسام و تمثّل ايله گلييورلر.
حيات، ذاتِ ذو الجلالڭ أڭ پارلاق بر برهانِ وحدتى و أڭ بيوك بر معدنِ نعمتى و أڭ لطيف بر تجلّئِ مرحمتى و أڭ خفى و بيلينمز بر نقشِ نزيهِ صنعتيدر. أوت، خفى و دقيقدر. چونكه أنواعِ حياتڭ أڭ أدناسى اولان حياتِ نبات و او حياتِ نباتڭ أڭ برنجى درجهسى اولان چكردكدهكى عقدۀِ حياتيهنڭ تنبهّى، يعنى اويانوب آچيلارق نشو و نما بولماسى، او درجه ظاهر و كثرتده و مبذوليتده، الفت ايچنده، زمانِ آدمدن بَرى حكمتِ بشريهنڭ نظرنده گيزلى قالمشدر. حقيقتى، حقيقى اولارق بشرڭ عقلى ايله كشف ايديلمهمش.