شو پنجره، إمكان و حدوثه مؤسّس عموم متكلّمينڭ پنجره‌سيدر و إثباتِ واجب الوجوده قارشى جادّه‌لريدر. بونڭ تفصيلاتنى، ”شرح المواقف“ و ”شرح المقاصد“ گبى محقّقلرڭ بيوك كتابلرينه حواله ايده‌رك، يالڭز قرآنڭ فيضندن و شو پنجره‌دن روحه گلن بر ايكى شعاعى گوستره‌جگز. شويله كه:

آمريت و حاكميتڭ مقتضاسى؛ رقيب قبول ايتمه‌مكدر، إشتراكى ردّ ايتمكدر، مداخله‌يى رفع ايتمكدر. اونڭ ايچوندر كه؛ كوچك بر كويده ايكى مختار بولونسه، كويڭ راحتنى و نظامنى بوزارلر. بر ناحيه‌ده ايكى مدير، بر ولايتده ايكى والى بولونسه، هرج و مرج ايدرلر. بر مملكتده ايكى پادشاه بولونسه، فورطنه‌لى بر قارمه‌قاريشيقلغه سببيت ويررلر. مادام حاكميت و آمريتڭ گولگه‌سنڭ ضعيف بر گولگه‌سى و جزئى بر نمونه‌سى، معاونته محتاج عاجز إنسانلرده بويله رقيب و ضدّى و أمثالنڭ مداخله‌سنى قبول ايتمزسه؛ عجبا سلطنتِ مطلقه صورتنده‌كى حاكميت و ربوبيت درجه‌سنده‌كى آمريت، بر قديرِ مطلقده نه درجه او ردِِّ مداخله قانونى نه قدر أساسلى بر صورتده حكمنى إجرا ايتديگنى قياس ايت. ديمك الوهيت و ربوبيتڭ أڭ قطعى و دائمى لازمى؛ وحدت و إنفراددر. بوڭا بر برهانِ باهر و شاهدِ قاطع، كائناتده‌كى إنتظامِ أكمل و إنسجامِ أجملدر. سينك قنادندن طوت، تا سماوات قنديللرينه قدر اويله بر نظام وار كه؛ عقل اونڭ قارشيسنده حيرتندن و إستحسانندن ”سبحان اﷲ، ما شاء اﷲ، بارك اﷲ“ دير، سجده ايدر. أگر ذرّه مقدار شريكه ير بولونسه ايدى، مداخله‌سى اولسه ايدى، {لَوْ كَانَ فِيهِمَا اٰلِهَةٌ اِلاَّ اﷲُ لَفَسَدَتَا} آيتِ كريمه‌سنڭ دلالتيله: نظام بوزولاجقدى، صورت دگيشه‌جكدى، فسادڭ آثارى گورونه‌جكدى. حالبوكه {فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرٰى مِنْ فُطُورٍ ❊ ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ يَنْقَلِبْ اِلَيْكَ الْبَصَرُ خَاسِئًا وَ هُوَ حَسِيرٌ} دلالتيله و شو إفاده ايله نظرِ بشر، قصورى آرامق ايچون نه قدر چابالاسه، هيچ بر يرده قصورى بولاميه‌رق، يورغون اولارق منزلى اولان گوزه گلوب، اونى گوندرن منقّد عقله دييه‌جك: ”بيهوده يورولدم، قصور يوق“ ديمه‌سيله گوسترييور كه: نظام و إنتظام، غايت مكمّلدر. ديمك إنتظامِ كائنات، وحدانيتڭ قطعى شاهديدر