سوزلر | لمعات | 985
(925-1019)
آلتنجى عنصر ايسه: متضمّن و مؤسّس اولمش دينِ إسلامه. إسلاميت مِثلنه نه ماضى مقتدردر، نه مستقبل مقتدر؛ آراشديرسهڭ زمان ايله مكانى!..
أرضمزى سنوى، يومى دائرهسنده شو خيطِ سماويدر؛ طوتمش ده دونديرييور. كرهيه آغير باصمش، هم دخى اوڭا بينمش. بيراقمييور عصيانى.
يدنجى منبع ايسه: شو آلتى منبعدن چيقان أنوارِ ستّه، بردن ايدر إمتزاج. اوندن چيقار بر حُسن، بوندن گلير بر حدس، واسطۀِ نورانى.
شوندن چيقان بر ذوقدر؛ ذوقِ إعجاز بيلينير، تعبيرينه لسانمز يتيشمز. فكر دخى قاصردر، گورونور ده طوتولمز او نجومِ آسمانى.
اون اوچ عصر مدّتده مَيل التحدّى وارمش قرآنڭ أعداسنده، شوقِ تقليد اويانمش قرآنڭ أحبابنده. ايشته إعجازڭ بر برهانى...
شو ايكى مَيلِ شديدله يازيلمشدر ميدانده، ميليونلرله كتبِ عربيه، گلمشدر كتبخانۀِ وجوده. اونلر ايله تنزيلى دوشرسه بر ميزانى
موازنه ايديلسه، دگل داناءِ بىمُدانى، حتّى أڭ عامى آدم، گوز قولاقله دييهجك: بونلر ايسه إنسانى، شو ايسه آسمانى!
هم ده حكم ايدهجك: شو بونلره بڭزهمز، رتبهسنده اولاماز. اويله ايسه يا عمومدن آشاغى؛ بو ايسه، بِالبداهه معلوم اولمش بطلانى.
اويله ايسه، عمومڭ فوقندهدر. مضمونلرى او قدر زمانده، قپو آچيق، بشره وقف ايديلمش؛ كندينه دعوت ايتمش أرواح ايله أذهانى!
بشر اونده تصرّف، كندينه ده مال ايتمش. اونڭ مضمونلرى ايله ينه قرآنه قارشى چيقمامش، هيچ بر زمان چيقهماز؛ گچدى زمانِ إمتحانى.
سائر كتابلره بڭزهمز، اونلره مقيس اولماز؛ زيرا يگرمى سنه ظرفنده منجّمًا حاجتلره نسبةً نزولى؛ متفرّق متقاطع، بر حكمتِ ربّانى.
سس يوق