أگر او إنتساب اولمازسه و بيلينمزسه، حدسز فراقلره و زواللره و عدملره مظهر اولور. چونكه او حالده علاقه‌دار اولابيله‌جگى هر بر موجوده قارشى بر فراقى و بر إفتراقى و بر زوالى واردر. ديمك كندى شخصى وجودينه، حدسز عدملر و فراقلر يوكله‌نير. بر ميليون سنه وجودده قالسه ده (إنتسابسز)؛ أوّلكى نقطه‌سنده‌كى او إنتسابده‌كى بر آن ياشامق قدر اولاماز. اونڭ ايچون أهلِ حقيقت ديمشلر كه: ”بر آنِ سيّاله وجودِ منوّر، ميليون سنه بر وجودِ أبتره مرجّحدر.“ يعنى: ”وجودِ واجبه نسبت ايله بر آن وجود، نسبتسز ميليون سنه بر وجوده مرجّحدر.“ هم بو سرّ ايچوندر كه، أهلِ تحقيق ديمشلر: ”أنوارِ وجود ايسه واجب الوجودى طانيمقله‌در.“ يعنى: ”او حالده كائنات، أنوارِ وجود ايچنده اولارق ملائكه و روحانيات و ذى‌شعورلر ايله طولو گورونور. أگر اونسز اولسه عدم ظلماتلرى، فراق و زوال ألملرى هر بر موجودى إحاطه ايدر. دنيا، او آدمڭ نظرنده بوش و خالى بر وحشتگاه صورتنده گورونور.“

أوت ناصلكه بر آغاج ميوه‌لرينڭ هر بريسى، آغاجڭ باشنده‌كى بتون ميوه‌لره قارشى برر نسبتى وار و او نسبتله برر قارداشى، آرقداشى موجود اولديغندن، اونلرڭ عددنجه عارضى وجودلرى واردر. نه وقت او ميوه آغاجڭ باشندن كسيلسه، هر بر ميوه‌يه قارشى بر فراق و زوال حاصل اولور. هر بر ميوه اونڭ ايچون معدوم حكمنده‌در. خارجى بر ظلمتِ عدم اوڭا حاصل اولويور. اويله ده: قدرتِ أحدِ صمده إنتساب نقطه‌سنده هر شى ايچون بتون أشيا وار. أگر إنتساب اولمازسه، هر شى ايچون أشيا عددنجه خارجى عدملر وار.